Als landen zoals Griekenland daar om vragen, moet Nederland meer asielzoekers opnemen, vindt ruim een op de drie VVD-kiezers. Dat is opvallend, want juist de VVD was afgelopen jaar fel tegen opname van meer asielzoekers uit Griekse opvangkampen.
Dat blijkt uit een onderzoek van Kieskompas onder kiezers naar hun opvattingen over asiel en migratie, in opdracht van Trouw. Migratie is een thema dat zorgt voor scherpe tegenstellingen onder kiezers. Grotendeels verlopen die langs verwachte patronen: zo zijn linkse kiezers over het algemeen meer pro-migratie, net als vrouwen, jongeren en hoger opgeleiden.
Asiel en migratie
In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart belicht Trouw steeds een week lang onderwerpen die tijdens de campagne en daarna een belangrijke rol zullen spelen. Deze week staat in het teken van asiel en migratie. Volgende week komt kansen(on)gelijkheid aan bod. Luister vanaf vrijdag ook naar een nieuwe aflevering van onze podcast Wijsneuzen, over de verkiezingen waarin dit thema aan bod zal komen.
De gespletenheid binnen de VVD is een van de meer opvallende uitkomsten. Nu blijkt dat een op de drie VVD-kiezers best meer mensen uit Griekenland had willen opnemen, terwijl de regeringspartij van premier Rutte op dit punt afgelopen jaar een harde streep trok. De coalitie sloot vorig jaar een moeizaam bevochten deal over de opname van asielzoekers uit het Griekse kamp Moria. De VVD wilde alleen ter plaatse in Griekenland steun verlenen, terwijl vooral de coalitiepartijen D66 en ChristenUnie meer vluchtelingen hierheen wilden halen. De VVD eiste toen in ruil daarvoor dat dit aantal werd afgetrokken van het aantal erkende VN-vluchtelingen dat jaarlijks naar Nederland mag komen.
Minder streng dan de partijlijn
Een flinke minderheid van VVD-kiezers koestert dus minder strenge opvattingen dan ook verwoord staan in het nieuwe verkiezingsprogramma. Zo is 29 procent het niet eens met de stelling dat opvang van asielzoekers vooral aan de Europese buitengrenzen moet plaatsvinden. Een op de vier voelt niets voor de optie om de eigen grenzen te kunnen sluiten in het geval van een nieuwe migratiecrisis. Toch nog een op de vijf is het oneens met de stelling dat de huidige procedure asielzoekers teveel rechten biedt. In het verkiezingsprogramma wil de VVD onder meer de rechtsbijstand voor asielzoekers beknotten.
Ook de SP-kiezer is sterk verdeeld over het thema asiel en migratie. Dat weerspiegelt de worsteling van de socialisten, die zich op dit punt in hun partijprogramma daarom relatief op de vlakte houden. Een deel van de achterban maakt zich grote zorgen over de integratie van nieuwkomers, tegelijkertijd wil de partij geen vluchtelingen weren, zolang de lasten van de opvang maar eerlijk verdeeld worden over gemeenten en wijken.
Vrouwen zijn soepeler dan mannen
Vrouwen zijn over het algemeen voor een soepeler asielbeleid dan mannen. Een op de drie vrouwen wil vluchtelingen vooral aan de buitengrenzen van Europa opvangen, tegen meer dan de helft (55 procent) van de mannen. 60 procent van de mannen is vóór het sluiten van de grenzen bij een nieuwe migratiecrisis, tegen 42 procent bij de vrouwen. Bij de PVV zijn alle kiezers hiervoor, bij Forum voor Democratie 97 procent. 60 procent van de mannen kan zich vinden in de stellingname dat de huidige asielprocedure asielzoekers teveel rechten biedt. Slechts 37% van de vrouwen vindt dat. Ook lager opgeleiden vinden dit veel vaker (61 procent) dan hoog-opgeleiden (38 procent eens).
Mannen oordelen verdeeld over de bewering ‘De minister moet het recht hebben om afgewezen asielzoekers in het uiterste geval alsnog asiel te verlenen’; 44 procent is het niet eens en 43 procent eens. Bij vrouwen is meer dan de helft (55 procent) het eens. Deze bevoegdheid van de minister is afgelopen kabinetsperiode op aandringen van de VVD afgeschaft in ruil voor het kinderpardon. Partijen als ChristenUnie en GroenLinks pleiten er in hun verkiezingsprogramma voor dit ‘genadeoordeel’ van de bewindspersoon in ere te herstellen.
Hoe jonger hoe internationaler
Hoger opgeleiden vinden vaker dan lager opgeleiden dat het regelen van een rechtvaardige asielprocedure een taak is van de Europese Unie. Jongeren vinden aanzienlijk vaker dat internationale mensenrechtenverdragen de basis moeten vormen van een menselijk asielbeleid. Vooral Forum voor Democratie is hierover gespleten, maar dat kan komen omdat deze partij de meeste internationale verdragen wil opzeggen.
De meerderheid van de kiezers, met uitzondering van PVV- en FvD-stemmers, kan zich erin vinden dat er Europese quota moeten komen om vluchtelingen over de EU-lidstaten te verdelen. Deze quota vormden in onderhandelingen over een nieuw Europees Migratiepact een groot struikelblok.
De twaalf stellingen over asiel en migratie van dit onderzoek zijn beantwoord door zo’n 11.500 respondenten. Na het representatief maken van deze steekproef bleven een kleine 10.500 respondenten over. Er geldt een foutmarge van 2,3 procent. De twaalf stellingen kunt u hier terugvinden.
Lees ook:
De schaduw van Moria: partijen blijven ernstig verdeeld over migratie
Het conflict over de opvang van migranten in Griekse vluchtelingenkampen brak de coalitie bijna in tweeën. Hoe migratie een ideologische splijtzwam blijft, ook na de verkiezingen.
