De vakantie is voorbij, maar die had moeder toch al niet

Een 'investering die je jezelf moeten gunnen', zodat je weer 'de regie over je leven krijgt' en een 'leukere moeder, partner, vriendin wordt'. Nu het schooljaar weer begonnen is, duiken coaches op de werkende, hoogopgeleide moeder. In workshops en begeleidingstrajecten wordt een betere balans tussen carrière en gezin beloofd. Wordt werkende moeders hiermee een schuldgevoel aangepraat? En hoe zit het met de werkende vaders?

Uit gesprekken met verscheidene coaches blijkt dat met name hoogopgeleide vrouwen worstelen met de balans tussen werk, gezin en zichzelf. Het zijn vrouwen met een schuldgevoel, omdat ze alles perfect willen doen, zowel thuis als op hun werk. "Ze zijn moe, gestresst, gaan over grenzen heen, en voelen dat ze op allerlei vlakken tekortschieten", zegt Yura Boerma van MAMCoaching. "Ze zijn druk, zowel in hun hoofd als met het organiseren van werk en gezin", zegt Sonja Janssen van 'Echt jezelf zijn, mama'.

Dat organisaties, werkgevers en kinderdagverblijven enkel cursussen aanbieden voor moeders en dat coaches hun blik op vrouwen richten, noemt Belle Derks 'belachelijk' en 'onhandig gecommuniceerd'. Derks is hoogleraar sociale psychologie aan de Universiteit Utrecht en gespecialiseerd in de negatieve stereotypering van vrouwen in werk- en opleidingssituaties.

Schuldgevoel
"Zo gaan vrouwen zich juist schuldig voelen. Waarom zijn deze cursussen niet voor mannen én vrouwen? Haal het genderaspect weg, dan zijn we alweer een grote stap verder in de discussie over werkende ouders en de taakverdeling tussen mannen en vrouwen. Bovendien kunnen mannen en vrouwen zo wat van elkaar leren."

De coaches zelf vinden juist in werkende moeders een doelgroep. Zo verklaart Janssen: "Mannen kunnen veel beter bewust even niks doen en aan niets denken. Vrouwen die even gaan zitten, bedenken wat ze allemaal nog moeten doen."

Kunnen werkende moeders dan slecht relativeren? "Dat niet. Het heeft meer te maken met verantwoordelijkheidsgevoel." Coach Boerma: "Voor mannen betekent kinderen krijgen niet een ambitie erbij." Zij denkt bovendien dat mannen minder gebukt gaan onder de druk alles goed te moeten doen.

Die theorie wordt ondersteund door het recente onderzoek 'Lekker vrij!?' van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Hierin is gekeken naar de vrije-tijdsdruk en de relatie met de arbeidsduur van vrouwen. Conclusie: vrouwen ervaren meer tijdsdruk (een gevoel van gejaagdheid en drukte) en vrouwen voelen zich meer dan mannen verantwoordelijk voor het emotionele welbevinden van het gezin en het reilen en zeilen thuis. Dit gaat ten koste van ontspanning in hun vrije tijd.

Keuzes maken
Toch zit die drukte niet alleen maar in het hoofd van vrouwen, zegt hoogleraar Derks. "Je bent een goede vader als je geld verdient, een goede moeder is iemand die zorgt. Werken wordt dan gezien als egocentrisme. De maatschappij stelt nog altijd andere eisen aan vrouwen."

En dus draait het voor werkende moeders om keuzes maken en prioriteiten stellen, zeggen de coaches. Janssen: "En dat bewust doen. Niet denken: ik werk, heb kinderen, moet vrienden zien en naar die verjaardag." Boerma: "Je bent vrouw, moeder, vriendin. Maar waar ben je dan zelf nog? Daar staan wij bij stil."

Annemie Schuitemaker van Career & Live, die nu de cursus 'Ouders in de spitsuurfase' geeft aan de werknemers (mannen én vrouwen) van een grote Nederlandse bank, zegt dat stress tegenwoordig permanent aanwezig is. "We willen te veel."

Zij raadt een 'digitale detox' aan. "Die smartphone heeft een uitknop. Je kunt veel beter bijtanken en je aandacht op je kinderen richten als je in de speeltuin even geen mails verstuurt of nog een belletje doet."