De reiziger wordt gefopt: afval op stations wordt niet gescheiden opgehaald
De NS breken met de belofte om driekwart van het afval op stations te scheiden in 2020. De ambitie is er wel: in 2015 tekende het bedrijf voor de doelstelling in de ‘Green Deal’ met het ministerie van infrastructuur en milieu. Maar het benodigde materiaal, zoals een combinatiecontainer waar reizigersafval gescheiden in kan worden opgehaald, is er niet.
“Wij vragen al anderhalf jaar om de ontwikkeling van een container met een schuifsysteem zodat brongescheiden reizigersafval ook gescheiden kan worden opgehaald”, zegt Michelle de Lange (28), verantwoordelijk voor afvalstromen bij de NS.
Het openbaarvervoerbedrijf wil afval scheiden makkelijk maken voor de reiziger. Daarom zijn op elf grote stations tweekleurige afvalbakken met verschillende compartimenten geplaatst, waarin papier en restafval apart worden ingezameld. Blauw voor papier, grijs voor restafval: zoals de reiziger het thuis al gewend is, stelden de NS vorig jaar in Trouw.
Maar de reiziger wordt ‘gefopt’: een groot deel van het afval wordt niet gescheiden opgehaald door schoonmakers. Niet omdat de NS dat niet willen, maar omdat het ophalen van gescheiden afval te veel kost en in de praktijk niet altijd werkt.
Grijze container
Op Rotterdam CS (het ‘prestigestation’ van de NS) lukt het wel, zij het met extra inspanning. Daar wordt het afval in verschillende rondes gescheiden opgehaald: eerst het restafval, dan apart het papier, zegt De Lange. Op Amsterdam CS, met zo’n 250.000 passanten per dag het grootste ‘afvalstation’ van Nederland, is het volgens de NS geen optie om het afval op die manier op te halen. Hier belandt het overgrote deel van het op perrons en in de stationshal gescheiden afval samen in één grijze container.
Het gevolg: koffie die uit bekers over kranten leegstroomt, waardoor kranten niet meer te recyclen zijn, en een moeilijkere nascheiding van afval bij de twee persen in de milieustraat. “Doodzonde”, zegt Susan Baks van particulier afvalbedrijf HVC groep, dat werkzaam is voor 46 gemeenten. Alleen oud papier dat gescheiden van het restafval wordt ingezameld, kan worden hergebruikt. Oud papier dat bij het restafval belandt, is nat en vies, en daarmee ongeschikt voor recycling en hergebruik volgens HVC.
De NS waren zich bewust van mogelijke obstakels op weg naar een circulaire economie, maar leren met vallen en opstaan. Een pilot op station Zwolle, waarbij plastic, blik en drankkartonnen werden gescheiden, mislukte. Te duur, vonden de NS. De Lange: “Ons afval wordt gezien als bedrijfsafval, we krijgen geen subsidie”. Voor elk station geldt een eigen beleid.
“Dit is moeilijk want wat op het ene station werkt, werkt niet automatisch op een ander station”, zegt De Lange. Ze doelt op verschillende logistieke stromen en afvalverwerkingpartijen waarmee wordt samengewerkt. Zo kan op Utrecht CS moeilijk een goede plek voor de milieustraat worden gevonden door de vele bouwactiviteiten rondom het treinstation.
De schoonmaak op stations wordt uitbesteed. Asito is met 45 man verantwoordelijk voor de schoonmaak op Amsterdam CS. “Gemiddeld verwerken wij hier drieduizend kilo afval per dag”, zegt Angelo Timas (50), stationsmanager op Amsterdam CS. “We huren afvalcontainers die op de afvalpersen in onze milieustraat passen”.
Dummy
Omdat er geen combicontainers bestaan met twee afvalvakken, besloot Henry Pruik (55), voorman schoonmaak bij Asito in Amsterdam, zelf een ‘dummy’ te maken. “We moesten het afval officieel scheiden, maar daartoe was geen mogelijkheid”, zegt Pruik. Het is ‘dodelijk’ voor de motivatie van mensen als ze zien dat zorgvuldig gescheiden afval uiteindelijk in eenzelfde container wordt gekieperd, bevestigt De Lange. Sinds vorige week zijn drie van Pruiks gescheiden containers operationeel voor inzameling van het gescheiden afval.
Schoonmaakster Palmyra Glanenweygel (50), al drie jaar werkzaam op Amsterdam CS, is blij met de zelfgemaakte containers: “Het gescheiden afval in een container legen, was een gewoonte en lange tijd onze werkmethode. Ik omarm de verandering en vind dat alle containers een scheidingswand moeten hebben”.
En in de kantoren van de NS op Amsterdam CS? Daar staan zwarte afvalbakken met weggegooide bananenschillen, papier en plastic door elkaar heen: afvalscheiding blijft lastig.
Lees ook:
NS baalt: snellere treinverbinding tussen Amsterdam en Berlijn gaat er voorlopig niet komen
De zo gewenste snelle treinverbinding tussen Amsterdam en Berlijn komt er voorlopig niet. De Duitsers hebben geen geld voor de investeringen in de infrastructuur die nodig zijn om het traject te verkorten.
