commentaar
De rechtsstaat is aandacht waard
De rechtsstaat verhoudt zich bijzonder slecht met gemakkelijke oplossingen rond terrorismedreiging en immigratie. Dat betekent bepaald niet dat de rechtsstaat dan maar moet wijken voor gemakkelijke oplossingen.
Het betekent vooral dat een politicus zijn achterban duidelijk moet maken dat beide grote maatschappelijke onderwerpen nog voor onbepaalde tijd op de politieke agenda zullen staan.
In een campagne wordt partijen op meerdere manieren de maat genomen. Zo maakt het Centraal Planbureau vandaag duidelijk wat alle beloften van partijen – een enkele daargelaten, die daar om onbegrijpelijke redenen het nut niet van inziet – in economische en financiële zin waard zijn. Een, met kanttekeningen, uiterst nuttige exercitie.
Maar de analyse van de Orde van Advocaten, die een groep juristen liet nagaan wat de partijprogramma’s voor de rechtsstaat betekenen, is zo mogelijk nog betekenisvoller. Rechtsstaat en democratie zijn namelijk twee onlosmakelijke fenomenen die tegen elke prijs verdedigd moeten worden. Als dan de conclusie is dat vijf partijen voorstellen doen die in strijd zijn met die rechtsstaat, dan wordt het koud om het hart.
Treurig
Dat de PVV en de ervan afgesplitste partij VNL de lijst aanvoeren van vijf partijen die voorstellen doen die regelrecht ingaan tegen de verworvenheden van de rechtsstaat, is helaas inmiddels al geen verrassing meer. Als artikel 1 van de Grondwet – een ieder die zich in Nederland bevindt wordt in gelijke gevallen gelijk behandeld – geen leidraad meer is voor alle voorstellen, dan is geen glijdende schaal ingezet, maar bevind je je aan het eind van die glijdende schaal. Hoofddoekjes worden door de PVV verboden, maar dat geldt alleen voor islamitisch gemotiveerde hoofdbekleding. De vrijheid van onderwijs geldt niet voor islamitische scholen. De lijst is langer en stemt steeds treuriger.
Veel bedenkelijker is dat ‘gevestigde’ partijen als het CDA, de VVD en de SGP daaraan meedoen. Ook zij, aldus de commissie van de Orde van Advocaten, zijn bereid onder het mom van de bescherming van de rechtsstaat, die zelf te ondermijnen.
De politiek is, onder druk van de maatschappelijke omstandigheden en de permanente dreiging van terreur, de afgelopen periode zoekende geworden. Daarbij is het inhoudelijk isolement van de PVV meer en meer verdwenen: partijen schuiven op in de richting van deze partij met één lid, zoals ook uit Kieskompasonderzoek van politicoloog Krouwel blijkt. Het rapport van de orde moet worden gezien als een ernstige waarschuwing aan de politiek en op korte termijn vooral als een ernstige waarschuwing aan de kiezer. De rechtsstaat zou in zijn overwegingen een belangrijke rol moeten spelen.
De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren.
