De rake lessen van een groot basketbalcoach

Hij zei dat het moeilijk is, ‘harder than it’s ever been’, om nog werkelijk voor de sport enthousiaste kinderen op te leiden. Dat ze kijken naar de grote spelers, dat ze zich zo gaan gedragen en dat zo, om kort te gaan, de waarden van teamsport verbrokkelen.

Hij zei dat voor hem en zijn staf lichaamstaal het allerbelangrijkste is. Als die slecht is, kom je niet in de ploeg, ‘never ever’, hoe goed je ook bent. Hij had enkele jaren geleden een goede speelster gewisseld. In de pers was gesuggereerd dat hij haar wilde prikkelen voor de volgende wedstrijd. Niets van waar, zei hij: ze gedroeg zich als een kind van twaalf, dáárom zat ze op de bank.

Dan zeggen ze: ‘Jij kunt dat doen, jij hebt andere goede speelsters.’ Dat begrijpt hij. “Maar ik verlies liever dan te moeten zien hoe sommige kinderen spelen zoals ze spelen.” Breek hem de bek niet open. Ze denken altijd aan zichzelf: me, me, me. “Dat is helaas de wereld waarin we leven.”

Zijn dictie is kalm en overtuigend. Elk woord is raak. Geno Auriemma won tweemaal de gouden olympische medaille met de Amerikaanse basketbalvrouwen. Hij is sinds 1985 (geen typefout) coach van de vrouwenploeg van de Universiteit van Connecticut.

Ik vroeg Mart Smeets naar de man. Hij heeft van al zijn ploegen kampioenen gemaakt, schreef Mart me. Hij werd iemand naar wie gekeken en geluisterd werd. Zijn basisgedachten: hard werken, trouw zijn aan je teamgenoten en ‘normaal’ doen, vooral dat laatste. Met een erelijst zoals hij die heeft, besloot Mart, is hij uniek en ook dit seizoen weer de beste van allen.

Duidelijk: hier had niet zomaar iemand gesproken, of iemand zomaar wat gezegd.

Beeldcultuur

Maandagavond werd het filmpje vertoond in het voetbalpraatprogramma van Fox. De redactie begreep natuurlijk ook wel dat dit verder ging dan de sport van deze coach en de Amerikaanse praktijk, dat dit ook naadloos paste op de beeldcultuur van het hedendaagse voetbal - om niet in de breedst mogelijke zin te zeggen dat hier een serieus opvoedkundig probleem werd benoemd.

Maar op Kenneth Perez na reageerden mijn tafelgenoten met reserves. De een zei dat je dan geen voetbalteam meer zou overhouden - alsof dat niet juist de aanmoediging moet zijn om het gedrag aan te pakken. De ander zei dat er ook jonge spelers zijn die hard werken om er te komen.

Dat is waar. Ik sprak deze week in het kamp van Oranje met Georginio Wijnaldum. Niets mis mee, met die jongen, met wat hij ervoor doet én met hoe hij zich gedraagt. Maar het is natuurlijk niet voor niets dat zoiets als bijzonder wordt ervaren.

PSV-directeur Toon Gerbrands laat zich erop voorstaan dat hij de jeugd begrijpt, de geldingsdrang en het gedrag dat daarmee gepaard gaat. Dat klinkt modern en ruimdenkend, maar is het niet vooral wegkijken uit gemak of uit gekunstelde invoelendheid? Ja, hij werd er met PSV kampioen mee, maar zal trainer Phillip Cocu niet soms tegen zijn natuur hebben moeten slikken bij de grillen van Memphis Depay, die daarna niet voor niets diep viel?

Moeten we dat blijven doen, omdat het nu eenmaal niet anders is? Iedereen die ook op de jeugdvelden zijn ogen de kost geeft, ziet, begrijpt en voelt wat Geno Auriemma bedoelt. Hoe ouderwets misschien ook, hoe makkelijk af te doen als een gevecht tegen windmolens: neem, nu ons voetbal toch op de schop moet, zijn filmpje integraal op in jeugdopleidingen en trainerscursussen, zou ik zeggen - en kijk niet weg.