De methode schildpad

Toen hij zijn slaapcursus ontwikkelde, verwachtte hij vooral 'zombies' voor zich te krijgen. Het tegendeel is het geval. De cursisten die zich aanmelden voor de sleepfulness-cursus van Rob de Ron zijn juist uitzonderlijk wakkere types.

Er is een student van twintig die zegt al twintig jaar slecht te slapen, er is een jonge vrouw die na een paar ingrijpende gebeurtenissen de slaap niet meer kan vatten, er is een echtpaar - hij heeft haar de cursus cadeau gedaan en hoopt er zelf ook iets van op te steken. En ik.

Ik ben een semi-slechte slaper. Inslapen gaat best, maar vaak word ik na een paar uur wakker, om de rest van de nacht te herkauwen op die opmerking van een vriendin of te malen over de vraag of ik mijn deadline haal. De vraag hoe lang ik een bakje filet américain in de koelkast kan bewaren krijgt 's nachts de omvang van een levensgroot en onoplosbaar dilemma. Het voornemen een boodschappenlijstje te onthouden tot de volgende morgen blijft sluimeren in de stand by-stand, als mijn lijf wil slapen, maar mijn bewustzijn nog 'aan' staat.

Grofweg 10 procent van de Nederlanders lijdt aan slapeloosheid, zegt Eus van Someren, hoogleraar neurofysiologie aan de Vrije Universiteit en hoofd van het slaaponderzoek aan het Nederlands Herseninstituut. Hij zegt erbij dat de slapelozen moeilijk te tellen zijn, omdat de uitkomst afhangt van de definitie. Feit is volgens hem wel dat slapeloosheid erfelijk is en dat het toeneemt met leeftijd: van alle zeventigplussers is nog maar de helft tevreden met zijn slaapkwaliteit. Cursusleider Rob de Ron vermoedt dat het aantal slapelozen de laatste jaren is toegenomen, omdat iPhones op nachtkastjes ervoor hebben gezorgd dat de grens tussen slapen en waken vager is geworden.

De Ron zelf slaapt goed, zegt hij. Altijd? Nee, toen er 'even iets misging met een belegging' kon hij de slaap een tijdlang niet vatten, maar met het verwerken van de schok kwam de slaap terug.

Wat slaapgebrek met een mens kan doen, ontdekte hij pas toen zijn vrouw wekenlang wakker lag. Overdag werd ze 'wat minder gezellig' en dat miste zijn uitwerking op het gezin niet. Om haar - en het gezin - te helpen, verdiepte hij zich in slaapproblemen en vooral in -oplossingen. Hij bestudeerde de yoga nidra, een ontspanningstechniek waarmee hij kennismaakte tijdens zijn opleiding aan de Yoga Academie, maar wist dat hij daarmee niet bij zijn vrouw hoefde aan komen - veel te zweverig. En dus stelde hij zijn eigen methode samen, een hybride vorm van wetenschappelijke inzichten en meditatie.

Op een frisse, zonnige zaterdagmiddag in Amsterdam deelt hij zijn sleepfulness-methode met zijn cursisten. Wakkere, en dus verantwoordelijke mensen, volgens de Ron, want wie zich nergens druk om maakt, slaapt prima. Hij citeert Eus van Someren, die slapelozen zo mooi omschrijft als 'de mensen die het vuurtje brandend houden'.

Aan de hand van wetenschappelijk onderzoek laat Rob de Ron ons zien dat we hier niet voor niks zitten. Slaap is belangrijk, omdat het fragmenten uit ons geheugen aan elkaar naait, zoals een schoenlapper een leren schoen repareert. Volgens Robert Stickgold, slaaponderzoeker aan Harvard Medical School, halen de hersenen 's nachts de essentie uit de ervaringen van overdag en integreren ze nieuwe ervaringen met oudere. Slaap, kortom, helpt ons om inzicht en betekenis aan het leven te geven en zonder slaap geen inzicht. Slecht slapen is daarnaast één van de beste voorspellers voor het ontwikkelen van obesitas, diabetes en hart- en vaatziekten en van psychische problemen. Slapeloosheid maakt de kans op het ontwikkelen van een depressie twee keer zo groot, blijkt uit onderzoek. De Ron pikt ze er feilloos uit, de cursisten die depressief zijn - dát zijn de 'zombies'.

Wie slecht slaapt, verandert vaak eerst de omstandigheden: geen koffie meer, wel warme melk, een glaasje rood, een pil, nog eentje, de televisie de slaapkamer uit.

Maar van dat 'geklus aan de oppervlakte' wil Rob de Ron niets weten. Hij stoorde zich aan de cursiste die ooit teleurgesteld reageerde toen ze zich realiseerde dat ze in de sleepfulness-cursus geen trucje kreeg aangereikt.

Leren slapen begint niet met het aanpassen van de omstandigheden, maar met het aanpassen van het gedrag, zegt De Ron. En niet pas 's avonds, als de angst voor wéér een doorwaakte nacht het lichaam alweer in de alarmstand dwingt, maar overdag al. Wacht niet tot de nacht. Niet kunnen slapen is een 24-uursprobleem, zal De Ron vaak herhalen tijdens deze cursus. Wie pas 's nachts aan zijn slaapproblemen gaat werken, is al te laat.

We moeten bereid zijn ons gedrag aan te passen. Het toverwoord is terugtrekken, zegt De Ron, en daarmee moeten we overdag oefenen. Letterlijk, als een schildpad, gaan we de pootjes naar binnen trekken, de verantwoordelijkheid een halt toeroepen en accepteren dat het vuurtje mag doven.

Ter plekke slaan we aan het oefenen. Rob de Ron rolt matjes uit en we gaan liggen. Allemaal naast elkaar; de student van twintig, de jonge vrouw met de lastige tijd achter de rug, het echtpaar en ik. Tussen deze vier slechte slapers, die ik vanmorgen nog niet kende, lig ik nu onder een dekentje op de grond. Het valt niet mee me over te geven aan deze setting, maar met het hogere doel in het achterhoofd - een nachtje doorslapen - lukt het. Rob de Ron vraagt ons de ogen te sluiten en leidt ons door een meditatie. We stellen ons voor hoe we drijven op het water van de Dode Zee, we besteden aandacht aan de kin, de hals, de schouder, de arm, de hand. Fijne stem heeft hij wel, je zou er zo van in slaap vallen.

Een tikkeltje sceptisch kom ik thuis. Gaat dit werken? Kan ik leren om overdag alvast rust te nemen, en zal ik daardoor 's nachts beter slapen?

Toch luister ik de volgende dag naar de meditatie die Rob de Ron ons heeft meegegeven - gewoon, om zijn aanpak een kans te geven. De dag daarop luister ik nog eens, ik ga een kwartiertje op de bank liggen en doe de ogen erbij dicht. En verhip, het is best lekker om de voortdurende stroom van gedachten in het hoofd even te laten voor wat-ie is en de aandacht te richten op het lijf. Al gaat dat nog niet vanzelf. Stiekem probeer ik tóch even een pak yoghurt, koffie en boter te onthouden. Door zijn meditaties slaapt zijn vrouw weer, vertelt Rob de Ron. In huize De Ron is het een stuk gezelliger. En ook ik merk dat ik, nadat ik pas twee dagen overdag een kwartiertje heb geoefend, een nacht doorslaap. Mocht zich nog eens de vraag opdringen hoe lang ik filet américain in de koelkast kan bewaren, dan zal ik de volgende morgen, als ik wakker word, eens voorzichtig proeven.

Rob de Ron biedt zijn sleepfulness-cursussen aan in Amsterdam, Rotterdam en Voorst. Een cursus van een dag duurt van 10.30 tot 17.00 en kost 119 euro. Cursisten ontvangen een serie audiobestanden om thuis mee te oefenen. Zie www.slaapcursus.nl

De 'wakers'
Zijn slapelozen de mensen die het vuurtje brandend houden? Hoewel hij het niet hard kan maken, vindt Eus van Someren het een mooie gedachte dat het vroeger, in primitieve stammen, misschien de 'wakers' waren die voor het voortbestaan van onze soort zorgden. Door het vuur nog eens op te stoken hielden ze zo immers roofdieren op afstand. Eigenlijk, zegt Van Someren, moeten we de slapelozen met respect behandelen, omdat zij misschien wel afstammen van de voorvaderen aan wie wij ons bestaan te danken hebben. In een filmpje uit 2012 op www.tedxamsterdam.com legt hij zijn theorie uit.

Praktische tips van Rob de Ron
1. Laat je biologische klok weten dat de dag is begonnen. Ga dus 's morgens naar buiten en haal een frisse neus.

2. Zorg dat je lichaam 's avonds al in de ruststand raakt. Sport dus niet 's avonds laat.

3. Koele hersenen slapen beter. Slenter dus, na een warm bad, nog een uurtje door je huis.

Reageren?

Kunt u de slaap ook moeilijk vatten? Of heeft u de gouden formule voor een goede nachtrust allang gevonden? Mail ons: tijdpost@trouw.nl maximaal 150 woorden.

undefined