De maansteen van Willem Drees ligt nu op zolder Rijksmuseum

amsterdam –Tweeëntwintig trappen telt de oostelijke toren van het momenteel vrijwel geheel leegstaande Rijksmuseum in Amsterdam. Wie die hindernis heeft genomen, wacht een leegstaande zolderverdieping vanwaaruit in vier windrichtingen een blik op de hemel kan worden geworpen.

Met een beetje geluk is dan ook de maan te zien, het hemellichaam dat in 1969 door drie Amerikaanse astronauten voor het eerst in de geschiedenis werd bezocht. Bij die gelegenheid namen ze een zak vol stenen mee, waarvan er eentje binnen drie maanden na hun aankomst op aarde door de Amerikaanse ambassadeur aan toenmalig premier Willem Drees werd gegeven. Dit rotsblokje, niet veel groter dan een pakje sigaretten maar wel gehuld in een mysterieus rode kleur, ligt nu plotseling weer in het Rijks. Als een geschenk uit de hemel, kun je zeggen.

Verantwoordelijk voor deze presentatie, die het karakter van een installatie heeft, is het kunstenaarsduo Bik Van der Pol, bestaande uit Liesbeth Bik en Jos van der Pol. Zij werken al elf jaar samen waarbij ze zaken op het grensvlak van kunst en kennis op een onorthodoxe wijze benaderen. Om die reden werden ze ook ingeschakeld door het Rijksmuseum, dat vanwege de restauratie en verbouwing een budget voor tijdelijke projecten heeft gecreëerd. Bik en Van der Pol kregen een uitgebreide rondleiding door de depots, waarbij ze geïntrigeerd raakten door een werkbureau dat ooit heeft toebehoord aan oud-premier Willem Drees.

Na zijn dood in 1988 is dit meubel, compleet met inhoud, waaronder het ten geschenke gegeven stukje maansteen, door zijn zoon Willem Drees junior aan het Rijksmuseum geschonken.

Daar is de nalatenschap al snel opgeslagen, zodat ook het rotsblokje door weinigen kon worden bekeken. Wat trouwens eveneens gold voor de ruimte waarin de steen nu in een vitrine ligt. De toren is niet eerder voor het publiek opengesteld, de zalen dienden onder meer voor opslag.

Bik en Van der Pol beschouwen de huidige status van het museum als een tussenfase: de aan de ruimte ontworstelde steen symboliseert de overgang van het verleden naar de toekomst. Zo zal ook de zolder, die recent volledig is kaalgestript nooit meer zijn wat hij was.

Toch is de toekomst al tastbaar aanwezig: de maansteen is het concrete bewijs dat mensen in de toekomst hebben rondgekeken. De kunstenaars stellen ook verdere vragen: van wie is de maan, wie was de formele eigenaar van deze stenen? Om die reden hangen bij de vitrine drie certificaten, die zowel een garantie van ’echtheid’ vormen als de juiste vindplek weergeven.

Het duo heeft alle informatie over de steen en hun project in een publicatie gestoken. Voor hen is dat een wezenlijk onderdeel van elk project dat ze aanpakken: het gaat hen, behalve om de installatie, ook om de productie van kennis. En het Rijksmuseum, dat meer aandacht aan de afdeling geschiedenis wil geven, is daarvoor een geëigende plek.

’Fly me to the moon’, tot en met 19 november, Rijksmuseum. Bezoek onder begeleiding, donderdag tot en met zondag, 14.30 en 17.00 uur, vrijdag ook 19.00 uur, www.rijksmuseum.nl/moon