De linguïstische superheld van Mexico-Stad
De wat mij betreft beste hamburgers van Mexico-Stad zijn te vinden in 'HM', een restaurantje in La Narvarte, iets ten zuiden van het centrum van de stad. Ze zijn er niet alleen uitstekend, er is ook nog eens een keuzemenu dat met de gemiddelde Amerikaanse burgertent concurreert.
Mijn persoonlijke favoriet is de Gordon Bleu Burger. Nee, dat is geen spelfout van ondergetekende. Het staat daadwerkelijk zo in het menu, waar er eigenlijk Cordon Bleu zou moeten staan. Sowieso is het een menukaart vol spelfouten; even onder de Gordon Bleu vind je de Chiken Special, die je met French Fris kunt bestellen.
Het burgertentje staat daarin niet alleen. Mexico-Stad is een stad van spelfouten, vooral waar het uit het Engels en andere talen geleende woorden en namen betreft. Zo is er bijvoorbeeld een Miky Mous-peuterspeelzaal vlak bij het appartement waar ik enkele jaren geleden woonde, en staat daar niet ver vandaan een Muskle Car-garage.
Hun eigen taal sparen de Mexicanen ook niet. Overal in de stad zijn winkeltjes en restaurantjes te vinden waar reclameborden en eigennamen verkeerd geschreven staan; servisio in plaats van servicio, of vaños in plaats van baños (toilet). ¡Ke rico! (Wat lekker!) leest het reclamebord van een snoepwinkel in het centrum, waar que had moeten staan.
De meeste hoofdstedelingen halen er hun schouders over op, en stellen dat het nu eenmaal zo is. Ze wijten de massale taalvervuiling aan de belabberde kwaliteit van het onderwijs in hun land, en dat is geen overdrijving. Op bijna alle vlakken, inclusief taalonderwijs, bungelt Mexico hopeloos onderaan in de ranglijst van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso).
Politici en de regering
Die onverschilligheid slaat om in boosheid of grootschalige spot als ook nog eens politici en de regering mee gaan doen in het foutenfestijn. Zo kreeg Margarita Zavala, de vrouw van oud-president Felipe Calderón en volgend jaar kandidaat in de presidentsverkiezingen, afgelopen juni de volle laag toen ze haar campagne lanceerde. Op honderden borden in het hele land stond een joekel van een spelfout in haar campagneslogan '¿Estás listo para un México donde quien trance no avance?' ('Ben je klaar voor een Mexico waar wie vals speelt niet verder komt?'). Er had eigenlijk tranza moeten staan.
Helemaal bont maakte het ministerie van onderwijs het echter in 2013, toen in een nieuwe serie lesboeken voor het middelbaar onderwijs liefst 117 taalfouten stonden. Het leidde tot grote woede en zelfs een campagne op Twitter met de hashtag #117errores, waarmee duizenden beter onderwijs en een taalkundig minder lakse overheid eisten.
Die laksheid blijft echter, zo blijkt onder meer uit de lachwekkende fout in Margarita Zavala's campagneslogan. Wat het Mexicaans-Spaans in het hoofdstedelijk straatbeeld eerder nodig heeft, is een soort linguïstische superheld.
Gelukkig is die er ook, in de persoon van Pablo Zulaica Parra, een Spanjaard die voor een reclamebureau in Mexico-Stad werkt. Sinds een jaar of acht trekt hij er dagelijks op uit om met verf en stift spelfouten op reclameborden en posters in de stad stiekem te verbeteren. Foto's van zijn goede daden publiceert hij op zijn populaire blog 'Acentos Perdidos' ('Verloren Accenten').
Gezien de duizenden fans van die website is er toch wel behoefte aan een Mexico-Stad zonder spelfouten, maar vooralsnog is Zulaica meer een eenzame, taalvaardige Don Quijote. Of was het nu Don Quixote?
Lees hier meer columns van Jan-Albert Hootsen vanuit Standplaats Mexico.
