De Libanese gevangenis waar terroristen afstuderen
In Blok B hadden honderden islamisten, en niet de bewakers, de macht. Na een inval en overplaatsing is het complex nog altijd een commandocentrum van extremisten.
De Roumieh-gevangenis is berucht. In het grauwe complex in de bergen boven Beiroet zitten wel 900 terreurverdachten vast onder één dak, leden van beruchte strijdgroepen die gelieerd zijn aan Al-Qaida en IS. Vanuit de gevangenis bleken de strijders een bijna net zo grote bedreiging als daarbuiten. Tijdenlang fungeerde Roumieh als controlekamer voor terroristen.
Opvallend: er werd de terreurverdachten door de gevangenisdirectie geen strobreed in de weg gelegd. De gedetineerden konden zelfs een zelfmoordaanslag beramen vanuit de cel. Dat laatste was de druppel. Speciale eenheden van de Libanese politie vielen onlangs de gevangenis binnen, plaatsten 900 gedetineerden over en sneden de communicatie naar buiten af.
Tijdens de ontruiming van het inmiddels beruchte Blok B werden honderden mobiele telefoons, laptops met internet en zelfs videoconferentiefaciliteiten ontdekt. Zelfs satelliettelefoons - ook buiten de hoge gevangenismuren illegaal - waren aanwezig.
Daar is nu weinig meer van te zien. De gangen zijn leeg. Het blok is verlaten. De vonken vliegen in het rond terwijl een monteur nieuwe deuren van 200 kilo installeert. Op een nog te vervangen deur staat nog de leus 'Al-Qaida in de Levant'.
In Blok B hadden de islamisten, en niet de bewakers, de macht. Gevangenen bewogen zich vrij; bewakers lieten de onderlinge controle aan de gevangen zelf over. In tegenstelling tot in de rest van het complex was er weinig drugsgebruik. Gedetineerde sjeiks handhaafden de orde door strikte naleving van de islamitische regels. In de cellen zaten vooral strijders van de islamistische groep Fatah al-Islam en de eveneens islamistische Abdullah Azzam brigade.
Ook in de rest van de gevangenis waren de regels laks; er stonden gigantische televisies en koelkasten. Gevangenen konden eten bezorgd krijgen door familie, of bestellen bij lokale restaurants. Een gevangene had een Facebookpagina vol foto's waarop hij met vrienden sushi eet.
Generaal Antoine Zakri, verantwoordelijk voor de gevangenissen in Libanon, bevestigt alle excessen. De ontruiming van Blok B is onderdeel van een grotere operatie, zegt de generaal. Vorig jaar is de politie begonnen met het doorlichten van de rest van het Roumieh-complex.
Maar juist de islamistische gevangenen liggen politiek gevoelig (zie box). De politie luisterde gretig de communicatie vanuit het complex af. Pas in januari, nadat vanuit de cel een zelfmoordaanslag was beraamd, waren de veiligheidsinstellingen en de regering het eens: zo kon het niet langer. De ontruiming vergde een gemaskerde speciale eenheid, zo gevreesd waren de gedetineerden.
Inmiddels zitten de nieuwe en oude generatie islamisten samen onder een dak. Alle 865 gevangenen uit Blok B zijn tijdelijk, en enkel in hun ondergoed, overgeheveld naar Blok D. Daar zaten voor de overplaatsing al zo'n 200 gevangenen: "Allemaal IS- en Jabhat Al-Nusra-jongens," zegt een bewaker nonchalant.
Hoewel de leiding bezweert het complex volledig onder controle te hebben, spreekt de rondleiding die generaal Zakri geeft dat tegen. Praten met gevangenen is uit den boze. De derde verdieping van Blok D, met de strengste islamisten, is nog steeds verboden terrein, zelfs de gevangenisdirecteur mag daar niet naar binnen.
In Libanon dreigt een scenario zoals in Irak, waar de gevangenissen leerscholen voor terreur werden, waarschuwt Mario Abou-Zeid, analist bij the Carnegie Middle East Center in Beiroet. "Het grootste gevaar is dat deze gedetineerden hun netwerken buiten de gevangenis activeren in dienst van nieuwe radicale groepen, zowel Jabhat Al-Nusra als IS. Het is alsof ze terroristen lieten afstuderen in de gevangenis."
Dat gevaar is nog niet geweken. De telefoons zijn weg, maar de gevangenen hebben op vele manieren contact. Ze leven met gemiddeld zeven man in een cel gebouwd voor drie. IS-sympathisanten zonder ervaring die zijn gepakt op weg naar Syrië, treffen er strijders met ervaring; de strijdgroep Fatah al-Islam vocht in 2007 tegen het Libanese leger. De mannen worden met zijn vijftigen tegelijk gelucht. "We kunnen niet voorkomen dat ze met elkaar praten", geeft generaal Zikra toe. "Ze blijven met elkaar communiceren."
undefined
Onderhandelingen
De Libanese regering onderhandelt al meer dan een half jaar met IS en de aan Al-Qaida verwante strijdgroep Jabhat Al-Nusra over de vrijlating van twintig Libanese soldaten en agenten. Die werden tijdens een offensief van de twee islamitische groepen in augustus 2014 ontvoerd. De eis voor hun vrijlating is dat Libanon honderden islamistische gevangenen vrijlaat uit de beruchte Roumieh-gevangenis. Als teken van goede wil heeft de Libanese regering de rechtszaken versneld van honderden Fatah al-Islam-leden die al in 2007 werden gearresteerd en nog steeds wachten op hun proces.
undefined
