De koning te rijk in Sotsji

Dat zie je niet vaak, dat Willem-Alexander zijn vrouw zo lekker beetpakt." Marc van der Linden, hoofdredacteur van het tijdschrift Royalty, vond het bijna ontroerend, de vreugde van het staatshoofd toen de Nederlandse schaatsers goud, zilver en brons wonnen op de 500 meter in Sotsji. "Daar stond een koning die écht heel gelukkig was. Het spatte er vanaf."

Koninklijk Huis-deskundigen zijn het erover eens: Willem-Alexander gedraagt zich op zijn eerste Olympische Spelen als koning niet anders dan toen hij nog kroonprins was. Hij blijft de uitbundige sportfan die, in het oranje gestoken, de Nederlandse olympiërs naar grootse prestaties schreeuwt.

Van der Linden meende bij de eerste wedstrijd, de 5 kilometer bij de mannen, nog te zien dat het koninklijk paar zich iets ingetogener kleedde. "Máxima droeg een blauw blazertje en de koning een kaki broek met een overhemd. Maar de dagen daarna werd het weer als vanouds." Dat wil zeggen: volop oranje sjaals, mutsen en trainings-jacks. Het paar droeg zelfs de officiële kleding van de Nederlandse equipe.

Zijn aanwezigheid en presentatie in Sotsji zeggen veel over de wijze waarop Willem-Alexander invulling wil geven aan het koningschap. "Sport is duidelijk een aspect waar hij het accent op wil leggen in zijn regeerperiode", zegt Justine Marcella, hoofdredacteur van het maandblad Vorsten. "Beatrix had veel met kunst, Willem-Alexander heeft veel met sport. Dit is een uiting van wie hij is. Sport verbindt, en de monarchie verbindt. En dat zijn twee zaken die hier prachtig samenkomen", vindt Marcella. "Die informele kleding past ook bij Willem-Alexander: hij is geen protocolfetisjist, gaf hij zelf al aan."

Dat een koning zich wat statiger, misschien formeler zou moeten presenteren, daar willen beide hoofdredacteuren niet aan. Van der Linden: "Ah, nee...willen we dat nou echt? Dat komt vanzelf. Willem-Alexander en Máxima zijn allebei veertigers, dan voel je je nog jong en ben je jong genoeg om op de tribunes te springen. Dit kwam recht uit het hart, was 100 procent echt. Dat is voor mij belangrijk."

Volgens Marcella heeft de koning een mooie middenweg gevonden tussen de officiële houding van een staatshoofd en het 'meehossen' waar hij zo'n kritiek op kreeg bij de Spelen van 1996 - toen hij bij het brons van de hockeydames uitzinnig het veld op stormde. "De sporters vinden het ook heel leuk dat hij ze zo enthousiast aanmoedigt. Ik heb van Leontien van Moorsel gehoord dat ze er tijdens een rit eens helemaal doorheen zat, maar toen ze Willem-Alexander langs de kant zag staan juichen, net weer dat beetje schwung kreeg om naar een medaille te rijden. Laten we blij zijn met zo'n vorst. Ik zag prins Albert van Monaco met zijn Charlène. Die stonden er in Sotsji een beetje chagrijnig bij, alsof het een verplicht nummer was. Dan liever Willem-Alexanders enthousiasme."

Die uitbundige houding is het probleem niet, vindt historica Dorine Hermans, die veel publiceerde over het Koninklijk Huis. "Dat is wel goed voor de 'volkse' populariteit van de monarchie. De Oranjes hebben het ook altijd moeten hebben van het grote publiek."

"Maar door zich in Sotsji te profileren als 'de grote sportliefhebber' kiest Willem-Alexander wel voor de veilige weg", signaleert Hermans. "Die weg heeft hij op de Olympische Spelen altijd gekozen, maar aan zijn aanwezigheid in Sotsji zit natuurlijk wel degelijk iets politieks, en dat is nooit helemaal weg te poetsen." De historica doelt op de maatschappelijke commotie rond de vraag of Nederland wel zo'n zware delegatie moest afvaardigen naar een land dat het niet zo nauw neemt met de mensenrechten.

Hermans vermoedt dat Willem-Alexander zich het reisje naar Sotsji simpelweg niet liet ontnemen door Rutte. "De premier liet dat doorschemeren in 'Buitenhof', waar hij zei: 'De koning zou wel gek zijn als hij dit evenement zou laten schieten, als oud-IOC-lid.' Dat viel me erg op: Willem-Alexander wilde gewoon te graag." Dat Rutte ging was logisch, maar dat de koning meeging was geen uitgemaakte zaak, aldus Hermans. "Maar hij vindt het té gaaf en laat zich niet tegenhouden door politieke argumenten. Dat zou een goede koning natuurlijk wel moeten doen: het landsbelang moet voorop staan. Een koning moet doen wat de premier wil."

De politieke lading van deze Spelen lijkt op het oog aan Willem-Alexander voorbij te gaan. Ontspannen drinkt hij een biertje met Poetin in het Holland Heineken House. En Poetin, die vindt het allemaal wel leuk, zo kan Hermans zich voorstellen. "Poetin ziet hoe dat irritante premiertje uit Nederland even buitenspel wordt gezet door de koning. En Poetin denkt nu: Ha, ik doe zaken met de koning."

Maar volgens Royalty-hoofdredacteur Van der Linden heeft de zwaarte van de Nederlandse delegatie wel degelijk zijn vruchten afgeworpen. "Poetin komt, mede vanwege Willem-Alexander, naar het Holland Heineken House en schudt de hand van de lesbische shorttrackster Sanne van Kerkhof en omhelst de biseksuele gouden-medaillewinnares Ireen Wüst. Die foto's gaan de hele wereld over." En, vervolgt Van der Linden: "Iedereen die dacht dat we internationaal een modderfiguur zouden slaan met zo'n zware afvaardiging, raad ik aan om The Washington Post even te lezen." De Amerikaanse krant plaatste deze week een groot artikel op de voorpagina dat lovend was over Ireen Wüst die goud won, skating before her king and queen.

Wat er achter de schermen aan diplomatiek werk door de koning wordt verzet, is moeilijk in te schatten. Maar ook Dorine Hermans sluit niet uit dat het koninklijk paar ter plekke iets kan betekenen voor de homorechten. Ze denkt dan vooral aan de koningin. "Máxima maakt zich altijd sterk voor de homogemeenschap. Ze is bijvoorbeeld vaak wel te porren voor homo-evenementen. Toen Máxima's peettante haar coming-out beleefde, was dat best een probleem in de familie, heb ik begrepen. Maar Máxima ging toen achter haar peettante staan, en vroeg haar later als getuige bij haar huwelijk. Ik hoop dat de koningin iets goeds kan doen voor de homo's in Rusland. Soms werkt het inderdaad beter om eerst vriendjes met iemand te worden en dan te zeggen: 'maar wat jij doet, kan niet door de beugel', dan om je er maar helemaal van af te keren."

Deze week vertrok het koninklijk paar al weer uit Sotsji. Met pijn in het hart, zo liet de koning weten. Er waren weer verplichtingen in Nederland. "Het sporthart wil altijd hier blijven, maar het hart voor Nederland gaat ook mee die kant op", zei de vorst tegen de journalisten in Sotsji. En komende week gaat de koning zelf wintersport beoefenen: dan staat de jaarlijkse ski-vakantie in Lech op het programma.

Vorstelijk bezoek bij de Winterspelen
Een delegatie met een koning en een koningin mag in Nederland 'zwaar' worden gevonden, verhoudingsgewijs is de Luxemburgse afvaardiging vele malen gewichtiger. Het land stuurde één sporter naar de Winterspelen en twee leden van de groothertogelijke familie. Zowel groothertog Henri als erfgroothertog Guillaume moedigden in Rusland langlaufer Kari Peters aan.

Groothertog Henri is lid van het IOC, evenals prins Albert II van Monaco, die uiteraard ook aanwezig is in Sotsji. Prins Albert deed zelf vijf keer mee aan de Spelen als bobsleeër.

De Noorse sporters in Sotsji kregen de steun van hun kroonprins Haakon. Die zat op de tribune voor de curlingwedstrijd van Noorwegen tegen de Verenigde Staten. En dinsdag zag hij de Noorse langlaufers op de individuele sprint zowel bij de mannen als bij de vrouwen goud halen. De kroonprins bleef tot en met gisteren in de Russische badplaats en wordt na het weekeinde afgelost door zijn ouders, koning Harald en koningin Sonja.

Namens het Britse koningshuis was prinses Anne, de enige dochter van de Britse koningin Elizabeth II en prins Philip, aanwezig bij de Winterspelen.

undefined