De keerzijde van de goudmijn die NBA heet

De nieuwshongerige NBA (National Basketball Association) begint morgen aan de twee maanden durende play-off-reeks die zo is ingericht dat over de hele wereld er iedere dag een wedstrijd te zien is. Op zich niets nieuws omdat de pr van deze organisatie weinig momenten onbenut laat om het wereldsportnieuws op prikkelende wijze te bespelen.

Die eindfase mist dit jaar in zijn contouren toch de grote namen van blikvangers. Voor het eerst sinds 2005 ontbreekt sterspeler LeBron James in de play-offs. Zijn Los Angeles Lakers speelden zo stuitend slecht, verveeld en hautain dat een kansloze plaats achter in het veld zijn deel was. James probeerde nog wat publiciteit mee te pakken, maar dat was zo doorzichtig, dat het zielig werd.

Eenmaal uitgeschakeld voor de play-offs, liet hij, acht wedstrijden voor het einde van de ‘normale’ competitie weten dat hij zich niet meer zou verkleden. Hij ging zich voorbereiden op zijn (hoofd)rol in de film Spacejam II die komende maanden in Hollywood wordt opgenomen.

Strubbelingen

De leiding van de Lakers kon slechts ‘ja en amen’ zeggen, want King James is, op vele fronten, de hoofdbaas in de NBA. Zijn wil is wet, zijn tentakels reiken ver in de amusements-, film- en sportindustrie. Op dinsdag 9 april trilde Los Angeles wederom op zijn grondvesten. Clubcoryfee en ‘director of basketball operations’, Magic Johnson, kondigde zijn directe afscheid bij de organisatie aan; een ware donderklap bij een nog behoorlijk heldere hemel.

De interne strubbelingen bij een van de rijkste en meest bekende NBA-teams moeten grote hoogten bereikt hebben, terwijl de ploeg per avond slechter ging spelen. Dat de inzet uiteraard vele honderden miljoenen dollars betrof, mag duidelijk zijn; de NBA is immers een goudmijn op gympies.

Een goudmijn met consequenties, bij de drafts bijvoorbeeld, de verdeling van jonge talenten die van universiteiten komen. Omdat de ploegen met de slechtste prestaties aan het eind van het seizoen vooraan in de rij staan bij het kiezen van de grote talenten, deed zich dit seizoen het zeer te laken feit voor van het ostentatief tanken van wedstrijden: teams holden hun selecties zodanig uit dat er nauwelijks nog gewonnen werd, waarmee dus de kans groot werd straks een grote jonge vis aan de haak te slaan. Teams uit Phoenix, New York, Chicago, Cleveland, Atlanta, New Orleans en in iets mindere mate Minnesota, Memphis en Dallas gooiden er gewoon met de pet naar, hadden dus lak aan hun seizoenkaarthouders die genoegen moesten nemen met zeer matige wedstrijden van nauwelijks geïnteresseerde rijke spelers.

Gymschoenen

NBA-bovenbaas Adam Silver, een ietwat naïeve, aardige advocaat met een zeer democratische inborst (en dus tegenstander van Donald Trump) en tevens een man die pal voor zijn spelers staat, had het er dit jaar maar moeilijk mee. Hij kon het tanken niet stoppen, maar zon wel op acties in de toekomst. Voeg daarbij een ander fenomeen – niet heel erg nieuw trouwens – van het ‘rust geven aan topspelers’ en concludeer dat de NBA een uiterst matig en toch ook veelbesproken seizoen 2018-2019 achter de rug heeft nu morgen de play-offs gaan beginnen.

De zeepbel Los Angeles Lakers spatte uit elkaar, in New York, bij de wereldberoemde Knicks, speelden op het laatst onbekende derderangs spelers en als je bij Phoenix ging kijken moest je geen gymschoenen dragen of je werd gevraagd mee te spelen; zo gênant slecht werd er door de onbekende miljonairs gespeeld. Alle topteams maakten met graagte gebruik van het rusten, eens in de week, van hun topspelers, waardoor vele seizoenkaarthouders zich stevig gefopt voelden met een gemiddelde prijs van 110 dollar per zitplaats. Waar er in het verleden spelers waren die alle 82 wedstrijden speelden, viel het gemiddelde nu terug tot flink onder de 70 wedstrijden per speler.

Na de onverwachte maar geniaal uitgedachte doorbraak van de NBA in de rest van de sportwereld was in het olympisch jaar 1992 met het befaamde Dreamteam in Barcelona. De daaruit voorgekomen grote interesse in het ‘product’ NBA, hebben de Amerikanen twee decennia lang op grote schaal uitgebuit. NBA-basketbal scoorde hoog in Europa, Azië, nog hoger in India en China en was al populair in Australië en Japan. NBA-basketbal is op televisie in vrijwel alle landen ter wereld te zien. Er is een gigamarkt ontstaan van meer dan een miljard mensen die shirtjes, vaantjes, petjes en tv-pasjes willen kopen.

Vermoeiend

Die expansiedrift leek in eerste instantie aardig, maar kreeg tegenwind toen bleek dat de vedetten inderdaad moe werden van het vele reizen en dat een wedstrijd in Shanghai, London of Sydney wel leuk was, maar tevens dodelijk vermoeiend.

Met het stijgen van de televisieopbrengsten gaan alle NBA-spelers volgend seizoen nog meer verdienen dan ze nu al doen. Het minimumsa-laris voor jonge, onervaren spelers komt al boven de miljoen dollar voor een seizoen te liggen, terwijl LeBron James volgend seizoen, zo hebben sporteconomen berekend, per wedstrijd ongeveer een miljoen dollar gaat verdienen met zijn contract en commerciële activiteiten.

De basketbalwereld van nu kent haar eigen limieten nauwelijks. Vanaf morgen worden alle registers weer vol opengetrokken; alsof er niets aan de hand is. Maar moreel verval kan voor een wereldsport als basketbal ook kwalijke gevolgen hebben en NBA-baas Adam Silver weet dat als geen ander.

Lees ook:

Mart Smeets over drie standbeelden van het basketbal - en een aftocht als die van John Wayne

De uitschakeling van San Antonio Spurs betekende het einde van een tijdperk, gekleurd door drie topspelers, standbeelden van het basketbal.

In de duizelingwekkende commercie achter de NBA heeft Nike de overhand

De Golden State Warriors prolongeerden in 2018 hun titel in de NBA. Na een lang en slopend seizoen waarin bepaald niet echt goed gespeeld werd, ging het weer eens over geld, heel veel geld.