De jacht op de literaire vrouw
De kleine uitgeverij van vrouwenboeken, Artemis, was verantwoordelijk voor het best verkochte boek van het jaar: ’Haar naam was Sarah’. Was dat toeval? En hoe kwam het viervrouwsbedrijf aan de rechten? „Ik las het en ben direct gaan handelen.”
Vijf jaar bestaat uitgeverij Artemis en de vier medewerkers geven uitsluitend vrouwenboeken uit. Met wisselend succes, zoals dat gaat bij iedere uitgeverij. Maar in 2009 schoot Artemis midden in de roos met die pijl en boog van haar.
De uitgeverij verkreeg toen de rechten van ’Haar naam was Sarah’ van Tatiana de Rosnay. Van dat boek zijn inmiddels meer dan één miljoen exemplaren verkocht, waarmee het het best verkochte boek was van 2010. Artemis-oprichters Tanja Hendriks en Ingrid Meurs over de kunst van de jacht op de lezende vrouw.
Hoe kwamen jullie aan ’Haar naam was Sarah’?
Hendriks: „Het manuscript werd ons gewoon toegestuurd door een Franse agent. Ik heb het toen uitgeprint en gelezen, precies zoals het altijd gaat.”
Meurs: „Maar het raakte je wel al direct.”
Hendriks: „Als ik iets met tranen in de ogen zit te lezen, zegt dat wel wat, ja. Ik ben toen direct gaan handelen – er waren meer kapers op de kust– en net iets slagvaardiger geweest dan de concurrentie. Maar ik wist op dat moment niet dat het zo’n succes zou gaan worden.”
Dat werd het wel. Meer dan één miljoen exemplaren verkocht. Wat betekent dat voor jullie?
Hendriks: „Wij zijn onderdeel van een holding dus de opbrengsten van dat boek gaan naar Ambo/Anthos en niet specifiek naar Artemis. De winst voor ons is dat we in korte tijd een naam hebben opgebouwd, de credits zijn voor ons. Daardoor komen we met nieuwe titels makkelijker binnen bij de boekhandels. Aan de andere kant legt zo’n knaller ook wel een druk op ons. De mensen verwacht ineens iets van Artemis. Maar dat betekent niet dat we nu blind op mogelijke verkoopsuccessen gaan zitten jagen.”
Vrouwen lezen veel meer dan mannen. Hoe zou dat komen?
Hendriks: „Romans gaan vaak over emoties, reflexen, gevoelens. Daar zijn vrouwen gewoon meer mee bezig dan mannen.”
Meurs: „Als mannen iets gaan ondernemen, gaan ze dingen doen. Als vrouwen samen iets gaan doen dan gaan ze praten. Daar zie je ook veel van terug in romans, waar veel autobiografische elementen in zitten.”
Wat zijn typische kenmerken van jullie titels?
Meurs: „Ik geloof dat wij goed zijn in romans met een sterk plot. De onderwerpen van een Artemis-boek hebben zonder uitzondering op een of andere manier met maatschappelijke betrokkenheid te maken. Eerwraak, uithuwelijking; zulke onderwerpen. En ze moeten goed geschreven zijn. Een typisch Artemis-boek? ’De uitverkorene’ van Fayza Oum’ Hamed.”
Maatschappelijk betrokken, goed geschreven. Als een roman daaraan voldoet, is het iets voor jullie?
Meurs: „Het is ook een kwestie van ervaring. Wij hebben vijf jaar geleden, toen we begonnen, boeken uitgegeven, die we nu niet meer zouden doen. Hoe langer je bezig bent, hoe duidelijker je profiel wordt.”
Sommige Artemis-titels hadden ook zo bij een andere uitgeverij kunnen verschijnen?
Hendriks: „Volgens mij valt dat wel mee, we zijn onderscheidend genoeg.”
Meurs: „Het is wel zo dat er titels op de markt verschijnen waar iedereen op biedt, die iedere uitgeverij wil hebben. Als je bijna zeker weet dat een bepaald boek een succes gaat worden, is dat logisch.”
De economische crisis treft ook de boekensector. Hoe zien jullie de toekomst?
Meurs: „De opkomst van het e-book zorgt voor veel onzekerheid. Niemand weet welke kant dat precies op gaat. Zeker is dat we meer en meer de lezer zélf zullen moeten bereiken via onze eigen website en via Facebook en Twitter. We moeten inzetten op zowel het digitale als het papieren boek. Dat laatste is al moeilijk genoeg, omdat boekhandels meer dan ooit geneigd zijn om te kiezen voor zekerheid als ze titels inkopen.”
Hendriks: „We zijn er wel goed in om contact te houden met de boekhandel. De kunst is een plekje te krijgen tussen dat aanbod. Ons plan blijft om 20 tot 25 titels per jaar uit te brengen. Wat wij vooral moeten doen is gewoon aan het werk gaan en laten zien dat we meer in huis hebben dan dat ene succesboek. Het lef blijven hebben om boeken uit te brengen die wij belangrijk vinden, zoals we hebben gedaan met Karen Russell en Jenna Bailey. Ik vind nog steeds dat het een taak is voor een uitgever om belangrijke informatie onder de aandacht te brengen.”
