Column
De geklapte formatie is ons verdiende loon
Misschien keek ik zo naar hem omdat ik een tijdje was ondergedompeld in een wereld die draaide om 'The backway'. Zo noemen ze in West-Afrika de tocht over land, woestijn en zee richting Fort Europa, die jongemannen maken omdat een visum en vliegticket voor hen geen optie zijn. Vrij vertaald: de sluiproute.
Bij ons heet hun reis 'illegaal'. Bij hun, en onder internationale migratie-experts, heet die reis 'irregulier'. Want wat is er crimineel aan je verplaatsen over de aardbol zoals velen van ons doen? Op zoek naar kansen, zelfontplooiing, liefde of avontuur?
Maar de giftige beeldvorming rond 'de Afrikaanse migrant' heeft ook mijn brein aangetast. Die beelden van zwarte mannen in een rubberen boot - steevast als 'gammele bootjes' aangeduid - op de Middellandse Zee, hulpeloos lummelend in asielzoekerscentra, als mistroostige verkopers van zonnebrillen aan Zuid-Europese stranden of als djembéspelers voor verveelde toeristen. Vragen krijgen ze zelden, ze mogen alleen de camera in staren, terwijl anderen over ze praten. Figuranten in een film over hun leven.
Bij de gate voor de vlucht Dakar-Madrid viel de ranke jongeman op door zijn springerige dreads en felgekleurde traditionele overhemd. En hoewel hij per vliegtuig naar Europa ging en dus over de voor Afrikanen vereiste papierwinkel moest beschikken, vlogen toch die beelden van gammele bootjes, zonnebrillen en djembés toch razendsnel door mijn hoofd toen ik hem zag. Mijn hoofd, dat op het Afrikaanse continent is geboren, dat zelf gemigreerd is, dat denkt en schrijft over Afrika, zelfs dat hoofd is aangetast. Zo machtig zijn wij media.
Ik zat naast hem tijdens de vlucht. Hij dacht dat ik Senegalees was, zoals hij, en wilde weten of ik mezelf 'Dutch' noemde. Ik vroeg waar hij woonde, dat bleek Italië te zijn. Daar kreeg ik dan weer beelden bij van hem in een huis met tientallen andere West-Afrikanen, uitgebuit door een huisjesmelker en door een maffioso gedwongen om nep-Guccitassen te verkopen. Ik vroeg maar niet door. Hij voelde mijn terughoudendheid, dus vertelde hij uit zichzelf: "Ik ben wiskundige, ik geef les en doe onderzoek." Hij sprak geanimeerd verder over de schoonheid van wiskunde en zijn interesse in dynamische en chaotische systemen. Hij zag mijn domme blik, dus voegde hij vriendelijk toe: "Zoals het weer, dat is een chaotisch systeem."
We liepen samen moe de slurf uit in Madrid, terwijl ik mijn vooroordelen overdacht. Aan het eind stond, zoals altijd als ik uit een Afrikaans land aankom, nog vóór de douane een groep marechaussees mét hijgende honden. Welkom in Europa. Papieren graag.
Hier is bijna heel Den Haag boos op GroenLinks, omdat de partij niet wil instemmen met inhumane Afrikadeals. Omdat partijleider Jesse Klaver het vluchtelingenverdrag niet wil schenden. Dat is volgens veel Nederlandse politici, en zelfs een deel van de media en de GroenLinks-achterban, schandalig. Jesse is een spelbreker. GroenLinks is ook niet heilig met haar keiharde onderscheid tussen oorlogsvluchtelingen en wat zij 'economische vluchtelingen' noemen. Alsof het uitmaakt of je sterft aan kogels, honger of uitzichtloosheid. De oorzaak is eender: globale ongelijkheid.
De Senegalese wiskundige reist dan wel de wereld over, bij elke stap die hij zet, moet hij tijdrovende en vernederende verhoren ondergaan. De laatste keer kreeg hij bij een ambassade simpelweg te horen: 'Afrikanen krijgen geen visum.' Er is maar een handjevol dat zonder weerstand kan reizen. En juist zij roepen om het hardst: Klaver, spelbreker! Dat de formatie is geklapt, is hun en ons aller verdiende loon.
