De Friese boer snakt naar guur weer

Vergeet het beeld van de muis als vrolijk knaagdiertje. Het is een monster, zal iedere agrariër in Friesland beamen. De veldmuis vreet en graaft zich al tunnelend door het landschap. De plaag lijkt niet te stoppen. De schade voor de sector loopt in de tientallen miljoenen euro's.

Het is dinsdagochtend en Albert Schilstra kijkt uit over zijn boerenland. Hier in Follega, vlak boven Lemmer, bezit hij samen met zijn vrouw Akkie (beiden 39 jaar) een melkveebedrijf van 64 hectare. De koeien staan binnen. Buiten reikt de bruingekleurde, door de muizen omgeploegde grond tot aan de horizon. Niets minder dan een prairielandschap.

Schilstra is een trotse boer, de derde generatie op dit bedrijf. De vierde drentelt rond op het erf. De muizen hebben de familie al 100.000 euro gekost, heeft Schilstra becijferd. Omdat het ongedierte het grasland verwoest, moet hij voor tienduizenden euro's voer voor zijn runderen bijkopen. Dan zegt de boer, geëmotioneerd: "Als het zo doorgaat kunnen mijn drie kinderen hun mooie overalls naar de kringloop brengen."

Zo ver is het dus gekomen in Friesland. Zeker zeshonderd boerengezinnen, met name in het zuidwesten van de provincie, kampen met door muizen geterroriseerde percelen. De overlast doet denken aan de muizenplaag van 2004. Dat was een rampjaar, zeggen de Friese boeren. Maar 2015 belooft nog erger te worden.

Directeur Jelle Reumer van het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam betoogde zaterdag in deze krant dat de boeren zelf schuld hebben aan hun problemen. Immers: omdat de Friezen door kunstmatige ontwatering hun land te droog houden, kunnen de veldmuizen overleven. Bovendien worden de roofvogels, dé vijanden van de muis, er bestreden. Zo raakt het natuurlijk evenwicht uit balans. Reumer merkte cynisch op: "Ongetwijfeld zal er een landelijk of Europees compensatiepotje bestaan om ook deze vorm van bedrijfsrisico financieel te neutraliseren".

De Friezen willen het verhaal van Reumer liever niet horen. Zelfs in drassige grond zouden de muizen weten te overleven, zegt boer Schilstra. En roofvogels worden inderdaad wel eens 'tegengewerkt'. "Maar dat staat niet in verhouding tot de miljoenen muizen die zich door onze aarde heen ploegen."

Vanuit de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) wordt met een 'beschuldigende vinger' gewezen naar de weersomstandigheden. De muizen overleefden het afgelopen jaar door de zachte winter en de droge zomer. Toen in juli de Limburgse kelders volliepen met water, keken de Friezen naar een strakblauwe hemel. In de maanden die volgden, verspreidde de muizenplaag zich als een veenbrand over de provincie.

Staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA, economische zaken) is deze dinsdag naar het bedrijf van Schilstra afgereisd om poolshoogte te nemen. Dat had ze een bezorgde Tweede Kamer beloofd. Een overleg in het plaatselijke dorpshuis 'Irene' met LTO, de provincie, het waterschap en boeren levert niet op wat het gezin Schilstra had gehoopt. "Ik heb geen pot geld meegenomen uit Den Haag", zegt Dijksma. In 2004 keerde het Faunafonds nog ruim 2 miljoen euro uit. Nu niet.

De muizenvraat wordt door de overheid voornamelijk gezien als bedrijfsrisico. Er komt wel een speciale verzekering om getroffen boeren in de toekomst te kunnen helpen. Het Rijk zal daar financieel aan bijdragen.

Voor de gedupeerde boeren blijft de situatie onbevredigend. Albert Schilstra moet met de bank overleggen over uitstel van betalingen, zo hoog is de nood. Wat Friesland nu vooral nodig heeft, is een strenge winter. IJzel, guur weer, flinke vorst. Dan zullen de muizen sterven in hun gangenstelsel in het boerenland.

undefined