Column
De fascistische drietrapsraket
In Charlottesville liep zaterdagochtend een man met een pistool aan zijn broekriem en, bij wijze van een waarschuwing, een citaat van Adolf Hitler op zijn T-shirt. ‘Laat degenen die willen leven, vechten. Degenen die niet willen vechten, verdienen niet te leven.’
Zaterdagmiddag wisten we dat dit niet zomaar grootspraak was; er werd gevochten, er werd een aanslag gepleegd, er viel een dode, er vielen gewonden, dat alles onder begeleiding van hakenkruizen, fascistische leuzen en andere nazistische ketelmuziek.
Het was geen veldslag in militaire zin, maar toch eisten de fascisten aan het einde van de dag de overwinning op, en terecht: ze concludeerden dat ze flink wat politieke ruimte hadden veroverd, met dank aan Donald Trump. De president weigerde het kwaad bij zijn naam te noemen en bewees het extreem-rechtse racisme daarmee een grote dienst; alsof het op gelijke voet zou staan met het protest van zijn tegenstanders. De neonazi-website Daily Stormer stelde dankbaar vast dat Trump (‘God bless him’) slechts de ‘haat van vele kanten’ veroordeelde en geen antwoord gaf op vragen naar ‘de blanke nationalisten die hem steunen’.
Dat die steun bestaat, is geen geheim. David Duke, een voormalig opperhoofd van de Ku Klux Klan, noemde het geweld van zaterdag ‘een keerpunt’ in het gevecht om de identiteit van Amerika. “Wij gaan de belofte van Donald Trump inlossen. Dit is waarom we voor hem stemden, dat hij zei dat hij ons ons land weer terug zou geven.” De meest gebruikte leuze in Charlottesville was ‘Jullie zullen niet onze plaats innemen’, precies het sentiment dat Trump in zijn campagne opstookte en vanuit het Witte Huis op temperatuur blijft houden. Met als resultaat dat er nu racisten door de straten lopen die ‘Heil Trump’ roepen, al doet de president alsof hij dat niet hoort, zodat hij er ook niets over hoeft te zeggen.
Bloed en bodem
Zelf zal hij, anders dan de mannen met hun fakkels en geweren, de woorden ‘bloed en bodem’ niet in de mond nemen, maar de boodschap is dezelfde – we kennen dat van Thierry Baudet met zijn strijd tegen de ‘homeopathische verdunning’ van het volk en van Geert Wilders met zijn oproep het land ‘terug te veroveren’. Ik geloof dat we hier een drietrapsraket in werking zien: een harde kern van werkelijke fascisten, streng in de racistische leer, de rechterarm permanent gestrekt, gevolgd door rechts-populistische politici die de angst en onvrede van benarde burgers heel goed aanvoelen en verwoorden en die omzetten in een nationalisme dat de randen van de wet opzoekt, en tenslotte de gevestigde partijen die daar dan weer tegen aanschurken, bang hun kiezers te verliezen als ze vasthouden aan wat ooit hun democratische en rechtstatelijke principes waren.
Amerika is geen fascistisch land nu in Charlottesville fascisten hebben toegeslagen en Donald Trump is geen fascist nu hij zijn fascistische supporters weigert af te vallen, maar wat hij salonfähig maakt is wel precies wat Umberto Eco het ‘oer-fascisme’ noemde. Ik stel voor dat we dat in Nederland niet gaan doen.
Lees ook:
Trump blijft flirten met de witte woede
