De enkelband is veel te snel weggehoond

Toen de Tweede Kamer vorige week een heftig debat voerde over bezuinigingen op het gevangeniswezen, kreeg staatssecretaris Teeven het zwaar te verduren. Er was veel kritiek op zijn voorstel 26 gevangenissen te sluiten, het gevangenisregime te versoberen en meer gedetineerden in één cel te plaatsen. De hevige kritiek vanuit de samenleving en in de Kamer deed de staatssecretaris echter niet terugkeren op zijn schreden. Hij trok zijn Masterplan niet in, hij gaat hooguit nog eens goed kijken en rekenen. Misschien wat minder inrichtingen dicht en ook wat minder ontslagen, maar veel meer dan wat kleinere verschuivingen zit er niet in.

Op één punt kwam de staatssecretaris meteen tegemoet aan de bezwaren. Hij trok zijn plannen voor elektronische detentie in. Er komt geen elektronische detentie in plaats van vrijheidsstraffen tot zes maanden, zoals het plan was. De beruchte 'enkelband' zal hooguit worden toegepast in de laatste fase van een vrijheidsstraf.

Krat bier
Dat is jammer, want juist hier was in veel opzichten winst te behalen. Elektronische detentie is wel iets anders dan 'op de bank met de voeten op een krat bier', zoals de vele tegenstanders beweren. Elektronische detentie is niet alleen goedkoper dan 'gewone' detentie, het is ook een zinvol en effectiever alternatief voor een gewone gevangenisstraf.

Elektronische detentie hoeft geen risico te betekenen voor de samenleving als de enkelband wordt toegepast in het kader van intensief reclasseringstoezicht, gericht op controle en begeleiding, in combinatie met een zinvolle dagbesteding in de vorm van werk of opleiding. Onderzoek toont aan dat gedetineerden die een enkelband dragen hun afspraken nakomen en dat ze geen delicten plegen tijdens het toezicht. Er zijn zelfs aanwijzingen dat de recidive uiteindelijk lager zal zijn dan na een gewone celstraf. Dat is goed voor de veroordeelden, maar bovenal voor slachtoffers en samenleving.

De snelheid waarmee Teeven zijn plannen met elektronische detentie introk, laat zien dat er in zijn Masterplan voor het gevangeniswezen geen visie ten grondslag ligt op de strafrechtstoepassing in het algemeen en de vrijheidsbeneming in het bijzonder. Als Teeven zou nadenken over de zin van vrijheidsbeneming, zou hij tot de conclusie komen dat een celstraf in veel gevallen nodig is uit oogpunt van bescherming van de samenleving of vanwege de wens een misdrijf te vergelden, maar ook dat in veel andere gevallen die noodzaak (bescherming) of het doel (vergelding) er minder is. We kunnen af met aanzienlijk minder vrijheidsstraffen.

Taakstraf
In de jaren tachtig werd met succes de taakstraf geïntroduceerd als alternatief voor de korte vrijheidsstraf. Het verrichten van werkzaamheden ten behoeve van de samenleving werd belangrijker gevonden dan leedtoevoeging en vergelding. Het zorgde voor lucht in een tijd van grote capaciteitstekorten in het gevangeniswezen. En het bleek ook nog eens effectiever.

Nu zijn er geen capaciteitstekorten, maar financiële tekorten die nopen tot bezuinigingen op het gevangeniswezen. Een prachtige aanleiding om elektronische detentie in combinatie met intensief reclasseringstoezicht in te zetten. Daarmee kunnen soortgelijke resultaten bereikt worden als destijds met de taakstraf. Door het uitsluitend te presenteren als bezuinigingsmaatregel is deze kans gemist. Zonde.

undefined