De ene agent corrigeert de andere bijna nooit
Terwijl de politie de burger dagelijks aanspreekt op normoverschrijdend gedrag, gebeurt dat binnenskamers nauwelijks. Als er in de politie-organisatie signalen zijn over ongewenst gedrag, duurt het lang voordat maatregelen volgen.
Dat is een van de conclusies uit het onderzoek van de Commissie-Ruys, die het uitgavenpatroon van de Centrale Ondernemingsraad (COR) van de politie onderzocht. Aanleiding voor het instellen van de commissie was dat Frank Giltay, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad van de Nationale Politie, extreem hoge uitgaven declareerde.
Geen bewijs
De commissie moest het antwoord vinden op de vraag of de op 31 juli overleden korpschef Gerard Bouman de COR-voorzitter zijn verkwistende gang liet gaan opdat hij daarmee snellere medewerking kreeg van het vertegenwoordigend overleg bij de reorganisatie van de politie. Of Bouman de Ondernemingsraad omkocht, zeg maar. Het antwoord is nee. De commissie heeft geen bewijs gevonden dat de vaak positieve adviezen werden geruild voor een ruim budget.
Maar verder was er niet veel goed nieuws. Bouman heeft ondanks waarschuwingen over de besteding van het veel te royale budget van de ondernemingsraad geen controles uitgevoerd. De manier waarop de raad zijn budget van 1,5 miljoen euro beheerde deugde niet, afspraken werden niet nagekomen en de boekhouding was een rommeltje.
De commissie kwalificeert Giltay - aan wie inmiddels strafontslag is aangezegd en tegen wie een strafrechtelijk onderzoek loopt - als een 'eigengereid' man, die steeds maar regels en afspraken overtrad. Bouman ging op een onprofessionele manier met hem om. Hij leende Giltay bijvoorbeeld 4000 euro toen die in de problemen kwam bij de aan- en verkoop van een woning.
Bouman had, zo vindt de commissie, ook een salarisverhoging voor Giltay in december 2015 moeten laten. De COR-voorzitter ging tegen de regels in met zijn vrouw op stap naar het Caribische gebied. In 2014 bezocht hij al op kosten van de politie met zijn vrouw Sint Maarten en Curaçao. Die laatste bestemming deed hij ook in 2015 en 2016 aan, altijd in gezelschap van zijn vrouw. De COR feestte wat af. 'Disproportioneel', noemt de commissie de feesten eind december 2015 in het Harbor House in Almere (tachtig tot honderd feestvierders), daarna op de SS Rotterdam en vervolgens diezelfde maand nog in het Amstel Hotel in Amsterdam.
Structureel probleem
Uit de eerste reactie van Erik Akerboom, de huidige korpschef, blijkt dat hij zich zorgen maakt over het gebrek aan onderlinge correctie in zijn organisatie. Waar het gedrag van de COR-voorzitter nog gezien kan worden als een incident tijdens een hectische periode waarin controle ontbrak, blijkt uit het onderzoek van de commissie Ruys dat het geringe corrigerend vermogen een structureel probleem is.
Akerboom heeft daar een antwoord op. Hij is nadrukkelijk bezig met een programma waarmee de top van de politie meer aandacht moet krijgen voor integriteit en het corrigeren van elkaar. Tijdens functioneringsgesprekken is integriteit sinds dit jaar een vast onderdeel.
Rob den Besten, de huidige voorzitter van de Ondernemingsraad, heeft de conclusie met pijn in het hart gelezen: "We moeten vaststellen dat er dingen zijn gebeurd die niet passen bij de politie." Dat het oordeel van de ondernemingsraad niet is gekocht, zoals de commissie oordeelt, lucht hem op.
