De angst voor een aanslag speelt een rol in ons gedrag

Gewoon doorgaan met het dagelijks leven, anders winnen de terroristen. Het is een veelgehoorde reactie na een aanslag. Toch passen veel Nederlanders hun gedrag wel degelijk aan vanwege de angst voor een aanslag hier, concludeert het CBS. Ruim 3500 volwassen Nederlanders werden voor het onderzoek naar angst bevraagd.

Vier op de tien geven bijvoorbeeld aan alerter te zijn in het dagelijkse leven, vooral op plekken waar veel mensen bij elkaar zijn als treinstations, vliegvelden en winkelcentra. Ze letten dan bijvoorbeeld extra op personen die zich zenuwachtig gedragen of die grote tassen of koffers bij zich hebben. Ook mensen met een buitenlands uiterlijk worden scherper in de gaten gehouden, aldus het CBS.

Festivals

Een kleine groep - zo’n zeven procent - zegt drukke plekken zelfs helemaal te mijden. Dat gaat om evenementen als Koningsdag, andere festivals, maar ook meer in z’n algemeenheid om grote steden. Vooral Amsterdam wordt genoemd als plek om te weren. Kennelijk gaan mensen ervan uit dat als terroristen toeslaan, dat waarschijnlijk in de hoofdstad zal gebeuren, concluderen de onderzoekers.

Reizen per vliegtuig doet zeven procent niet meer uit angst voor een aanslag. En drie procent mijdt om die reden het openbaar vervoer. Maar vooral bepaalde vakantielanden worden vermeden: bijna de helft van de ondervraagden zegt niet naar sommige bestemmingen te reizen vanwege terreur. Met name Turkije wordt genoemd, Egypte staat op de tweede plek.

Hoewel zeven op de tien Nederlanders aangeven zich wel eens zorgen te maken over een mogelijke aanslag hier, is een veel kleinere groep bang om zelf slachtoffer te worden: dertig procent. Dat mensen toch hun gedrag aanpassen, komt doordat angst voor terrorisme niet altijd gebaseerd is op een rationele afweging, schrijft het CBS. Mensen zien heus wel in dat de kans dat zijzelf getroffen worden nihil is, maar doen er toch alles aan om het risico daarop zoveel mogelijk te verkleinen.

Dreigingsniveau

Toch komt het idee dat Nederland vroeg of laat doelwit kan worden ook weer niet uit de lucht vallen. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) noemt de kans op een aanslag ‘reëel’, het één na hoogste dreigingsniveau. En die boodschap wordt regelmatig herhaald. Zo ook na de laatste aanslag in Londen eerder deze maand, waarbij zeven doden en tientallen gewonden vielen vlakbij de beroemde London Bridge. De NCTV liet weten geen concrete aanwijzingen te hebben voor een aanslag in Nederland, maar de dreiging is er wel degelijk.

Het ligt voor de hand dat zo’n aanslag vlakbij, Nederlanders flink angstiger maakt, schrijft het CBS. Al geeft dit vandaag gepresenteerde onderzoek daar slechts indicaties voor. Het onderzoek werd uitgevoerd tussen februari en mei 2016. Precies in die periode vonden de aanslagen plaats op vliegveld Zaventem en in de Brusselse metro, maar dat kon niet in alle enquêtes worden meegenomen.