De acteurs zijn dood of gevlucht, de verhaallijnen kloppen niet meer

BEIROET - In een tuin aan zee komen families samen voor een gigantisch tv-scherm. Na de iftar, het breken van het vasten, schuiven de klanten hier steevast aan om naar de serie 'Bab al Hara' (De Deur van de Buurt) te kijken. "Ik heb alle afleveringen gezien", zegt Zahra Naayel (50), een van de toeschouwers. "Ik kan er uren over praten."

De Syrische serie over het leven in een wijk van Damascus ten tijde van het Franse mandaat in de jaren dertig, was altijd een kijkcijferkanon in het hele Midden-Oosten, met meer dan 50 miljoen dagelijkse kijkers. Toen kwam de opstand in Syrië ertussen: de serie hield op, en vorig jaar namen Syrische rebellen de set vlak buiten Damascus in. Soldaten met kalasjnikovs renden over de oude binnenplaatsen. Dit jaar kwam de serie terug voor een zesde seizoen, grotendeels opgenomen in buurland Libanon. Maar de populariteit is verdwenen.

Zo heeft de burgeroorlog ook de Syrische filmindustrie getroffen, ooit een van de belangrijkste exportsectoren. Acteurs raakten vermalen in de strijd - sommigen vielen in ongenade omdat ze de kant van de opstand kozen, overleden door de oorlog, of verlieten het land vanwege hun politieke overtuigingen. Acteur Marwan al-Hakim (58) speelde in meerdere afleveringen. Hij draagt nog steeds een Ottomaans kostuum, maar nu voor zijn baan als bakker in Amman.

Veel acteurs raakten hun baan kwijt door de economische malaise die het gevolg was van de burgeroorlog. Nadat de Golflanden, de voornaamste afnemers van Syrische soaps, de banden met de regering doorsneden, stortte de markt in. Voorheen stonden er 1600 acteurs, producenten en regisseurs geregistreerd in Damascus. Nu is de helft werkloos en verspreid over de Arabische wereld. De nieuwe gezichten in 'Bab al Hara' staan achter het regime. Acteurs die door de serie faam verwierven, spreken zich geregeld uit voor de Syrische president. De hoofdrollen veranderden niet; publieksfavoriet Aboe Issam herrees zelfs praktisch uit de dood. De regisseur en producenten zijn vervangen.

Het resultaat is een slap aftreksel van het origineel, zeggen fans. Details in verhaallijnen kloppen niet meer ('Was zij niet eerst zwanger?'), maar er is vooral sprake van een gebrek aan originaliteit. "Er is altijd een buitenlandse spion die ontmaskerd moet worden", klaagt Naayel. "Vroeger was het: tien uur, tijd voor 'Bab al Hara'", zegt ook haar dochter Abir (24). "Maar die tijd is geweest."

De duidelijke inmenging van de regering in de verhaallijn roept ook irritatie op. Syrische series werden altijd al door de staat gesubsidieerd en aan censuur onderworpen. Maar voor de opstand konden de series steeds meer controversiële onderwerpen behandelen, zelfs verzet tegen de regering. Zulke flexibiliteit is verdwenen. "Het programma probeert een boodschap te sturen. Vroeger ging het over oppositie, nu gaat het alleen maar over Syrische eenheid", zegt huisvrouw Ghadi Hallak (32). "Ik vind niet dat ze nog een seizoen moeten doen."

Het gebrek aan populariteit is niet per se de schuld van de serie, aldus Donatella della Ratta, onderzoeker naar Syrische soaps aan Harvard University. "Iedereen is veranderd sinds 2011. Iets wat heel goed werkte voor de opstand, werkt nu niet meer. Mensen geloven er niet meer in. 'Bab al Hara' was een verhaal over verzet en eenheid. Hoe kun je praten over nationale eenheid terwijl er een burgeroorlog woedt?"

undefined

Ramadansoaps

Tijdens de vastenmaand Ramadan worden er in de Arabische wereld dagelijks soaps uitgezonden, die speciaal voor deze periode worden gemaakt en slechts dertig afleveringen tellen.

De Syrische soapindustrie was in opkomst. In 2010 produceerde het land bijna veertig Syrische soapseries, die in de gehele Arabische wereld werden uitgezonden. De producties werden geroemd vanwege hun kwaliteit en stootten de Egyptische soaps van de troon.

Nadat de opstand begon, daalde het aantal producties sterk. Nu begint de industrie weer op te krabbelen, met name door coproducties met buurland Libanon.

undefined