De aardbeiplant spreekt via zijn genen
Europa is ver weg voor veel mensen, maar dichtbij voor wetenschappers én innovatieve bedrijven. Onderzoek en ontwikkeling zijn een Europese groeisector. Dat gebied verkennen we in een korte serie. Aflevering 2: Het Wageningse bedrijf NSure maakt een kwaliteitstest voor aardbeienplanten.
De vrieskist in het laboratorium van NSure staat ingesteld op 80 graden onder nul. Moleculair bioloog Frank Hoeberichts haalt er een plastic zakje uit. "Kijk, hier liggen de aardbeiplantjes waar het om gaat." Ze liggen in de vriezer naast stukjes peer uit Italië en andere monsters van groenten en fruit. De extreem lage temperatuur is nodig om de planten maanden goed te houden, voor het onderzoek dat Hoeberichts ernaar doet.
NSure, het biotechbedrijf waar Hoeberichts werkt, ontwikkelt tests waarmee telers, boeren en exporteurs de kwaliteit van hun wortels, bloemen of andere agrarische producten kunnen meten.
"Dat gaat als volgt", zegt Hoeberichts terwijl hij een bemonsteringskit laat zien die hoort bij de test voor winterpeen: een doos met plastic buisjes, een pipet en kartonnetjes. "Stel, een boer wil de bewaarbaarheid van een partij winterpenen weten, dan schraapt hij van een aantal penen een stukje af en maakt er een prutje van, met deze vloeistof uit de bemonsteringskit. Met de pipet druppelt hij vervolgens wat van dat prutje op dit kartonnetje, en dat stuurt hij per post naar ons. Hier in het lab onderzoeken wij het monster. Wij kunnen in een vroeg stadium bepalen of die partij penen nog lang houdbaar is, of dat die penen binnen een paar maanden zwarte vlekken krijgen doordat er bepaalde ziekteverwekkers in zitten."
Belangrijke informatie, want als ze inderdaad aanleg hebben voor zwarte vlekken, moeten de penen snel de winkels in. "Het zijn verder prima winterpenen, ze zijn alleen niet zo lang houdbaar", legt Hoeberichts uit.
undefined
Kiwitest
Zo heeft NSure testkits voor allerlei agrarische, plantaardige producten in de aanbieding. Bij de analyse van de monsters kijkt het bedrijf naar de genen van de planten. De activiteit van specifieke genen zegt van alles over de conditie van een plant: heeft hij een ziekte aan boord? Is hij al klaar voor de oogst? Is hij bestand tegen kou? Met een testkit, die zo'n 175 euro kost, kan een boer dus efficiënter werken en kosten besparen.
Klanten heeft NSure over de hele wereld. Het Wageningse bedrijf biedt bijvoorbeeld een kiwitest aan, voor telers in Nieuw-Zeeland. Die laten, vanwege de afstand, hun monsters in een lokaal lab analyseren.
Hoeberichts' nieuwste project draait om aardbeien. "Wij 'luisteren' naar de genen van de plant en kunnen zo telers helpen met het bepalen van de gezondheid van een partij aardbeiplanten. Als we zien dat de plant in goede conditie is, hoeft de teler niet blind met bestrijdingsmiddelen te spuiten, zoals ze nog wel eens preventief doen." Heel nuttig, nu telers onder toenemende druk staan om minder bestrijdingsmiddelen te gebruiken.
NSure krijgt voor het aardbeiproject subsidie uit het Eurostars-programma (zie kader). "Zonder subsidie hadden we dit project zo niet gedaan", vertelt Hoeberichts' collega en medeoprichter van NSure Peter Balk. "Zo'n subsidie biedt ons ruimte om experimentele projecten te doen, waarvan het commerciële succes niet op voorhand vaststaat."
Een gedeelte van het aardbeiproject is experimenteel omdat het (meer dan de andere tests van NSure) gericht is op het bijsturen van het productieproces.
Voor dat bijsturen is DLV Plant, een consultancybedrijf voor de agrosector, heel belangrijk. DLV Plant, partner in het project, heeft een software-systeem dat de omstandigheden in kassen (temperatuur, bemesting, luchtvochtigheid) monitort en optimaliseert.
Hoeberichts: "Samen met onze informatie over de conditie van de plantjes kan dat systeem de productie zo efficiënt mogelijk maken. Moet er meer mest bij, of meer licht? Het informatiesysteem kan de aardbeienkweker ook helpen bij de beslissing om werknemers in te huren, of juist af te bellen omdat het ideale oogstmoment er nog niet is."
De Eurostars-subsidie voor het project bedraagt 250.000 euro, verdeeld over alle deelnemers aan het project. Behalve DLV Plant en NSure doen ook een Britse aardbeienkweker en een Nederlandse plantenvermeerderaar mee. NSure krijgt zo'n anderhalve ton voor drie jaar. "De kosten zitten bij ons vooral in manuren", vertelt Hoeberichts. "Labwerk is veel handwerk, en wij zijn allemaal hoogopgeleid, dus dat kost veel geld."
NSure krijgt vaker Europese subsidies. Het binnenhalen van zo'n beurs is niet eenvoudig. "De concurrentie is moordend", zegt Hoeberichts. "Er zijn natuurlijk veel bedrijven die op dat geld azen." En Brussel is ook wel wat wantrouwend bij het beoordelen van de aanvragen, vult zijn collega Peter Balk aan. "Er zijn namelijk nepbedrijven die proberen dat soort subsidies op te strijken, of bedrijven die hun subsidie niet gebruiken waar die voor bedoeld is."
undefined
