'Dat mijn vader zó kil kon zijn, schokte mij'

"Toen Jan van Oort, mijn vader - beter bekend als Jean Dulieu - in 2006 stierf, vond ik dat hij op z'n minst een biografie verdiende. Ik besloot die zelf te schrijven. Ik had geen idee wie dat anders zou kunnen doen en ik ben bovendien zelf schrijver. Het lag op mijn weg.

Materiaal had ik genoeg. Na de dood van mijn moeder in 1986 had ik allerlei brieven en dagboekvellen van mijn vader in handen gekregen. En in 2006 heb ik 'Vrouw in de schaduw' gepubliceerd, een roman over mijn familie, waarvoor ik al veel onderzoek had gedaan. Toch moest ik nog heel wat werk verrichten. De biografie is een vervolg op dat boek, maar omdat mijn vader daarin niet centraal staat, moest ik nog veel mensen spreken en plaatsen bezoeken die voor hem belangrijk waren geweest.

Wat ik vond nadat ik alle informatie had geordend en gelezen, was niet altijd even gemakkelijk te verwerken. Sterker nog, het was shock op shock. Er kwam een beeld van mijn vader naar voren dat bepaald niet alleen maar positief was. Hij bleek in de Tweede Wereldoorlog behoorlijk opportunistisch geweest te zijn. Hij was violist, en toen hij een aanstelling kreeg in het Operaorkest kon hij al gauw promotie maken omdat een vriend die met een Joodse vrouw was getrouwd, ontslagen werd. Nadat die vriend zich had laten scheiden kon hij naar het orkest terugkeren, maar toen weigerde mijn vader zijn plaats weer aan hem af te staan.

Mijn vader had grote moeite met relaties. Hij had de neiging mensen op een voetstuk te plaatsen, maar zodra hij hun minder mooie kanten ontdekte, verbrak hij voor altijd het contact. Ik wist ook niet dat mijn vader kort na het huwelijk met mijn moeder een paar weken lang is verdwenen. Ook later liet hij haar soms maandenlang alleen. Als kinderen hadden we daar geen idee van; tegenover ons hebben mijn ouders altijd een etalage van een gelukkig huwelijk getoond.

Uit mijn vaders dagboeken en manuscripten komt een man naar voren die heel anders was dan je op grond van zijn geestige Paulus-boeken zou kunnen denken: humorloos, kil en zwaarmoedig. Hij bleek bezeten van religieuze denkbeelden en theorieën, maar wat hij daarover schreef was volkomen cerebraal; een echt geloof of gevoel valt er niet in te ontdekken. Het schrijven van de biografie is om al die redenen een lang en moeilijk proces geweest waarbij ik steeds een stap terug moest doen. Mijn eigen emoties moesten worden weggepoetst, die mochten niet interfereren met het verhaal. Het was een kwestie van voortdurend afstand nemen en zo objectief mogelijk blijven, hoewel je dat natuurlijk nooit echt bent.

Nu het boek klaar is, ben ik blij, en trots. Ik heb mijn vader recht gedaan in zijn hoedanigheid als kunstenaar, en ik heb laten zien wat er achter die gezellige Paulus-wereld en achter al die mooie tekeningen schuilging. Sinds ik mij in het leven van mijn vader ben gaan verdiepen ben ik gelukkig ook meer van hem gaan begrijpen. Als kinderen hebben we onder hem veel geleden. Maar veel begrijpen is veel vergeven. En ik heb dankzij de biografie van a tot z ontdekt wie mijn vader was: hij had een heel grote voorkant en een even zo grote achterkant."

Dorinde van Oort: Paulus de Boskabouter of Het dubbelleven van Jean Dulieu. Cossee, Amsterdam; 399 blz. € 29,90

undefined