Dat jonge kinderen aan hun geslachtsdelen zitten, is niet verontrustend maar normaal

Is het onschuldig? De ouders weten het niet. Het is in ieder geval soms flink gênant. Op twee vlakken. Want ja: ze schamen zich soms een beetje voor het gedrag van hun drieënhalfjarige dochter. En ja: erover praten vormt ook een behoorlijke drempel.

Hoe omschrijft ze het netjes? De moeder weet het niet. Met de deur in huis dus: het meisje masturbeert er flink op los. Nu al. En zonder enige gêne. Dat schamen doen haar ouders dus wel. Bijvoorbeeld als de peuter, ook op bezoek bij anderen, of thuis in een volle huiskamer, onverholen tegen een stoelpoot of de knie van een bezoeker aanrijdt.

De vader doet er nog wat luchtigjes over, dat station is de moeder allang gepasseerd. Onlangs werd ze ook over het seksuele gedrag van haar dochter aangesproken door de juffen van de kinderopvang. Ook daar weten ze niet zo goed wat ze er van moeten denken, en hoe ze erop moeten reageren. En als zij het niet weten, is het dus abnormaal, zo redeneert de moeder.

Is dat waar? En is het raar, dat genieten zonder gêne, van een peuter?

Die vraag hoor ik vaak, zo reageert Sanderijn van der Doef, seksuologe met een eigen praktijk en daarnaast betrokken bij kenniscentrum seksualiteit Rutgers WPF.

Ze stelt de moeder graag gerust: "Dit gedrag is absoluut normaal, het hoort bij de normale ontwikkeling van een kind van deze leeftijd. Het masturberen gebeurt zelfs soms al eerder, vanaf een jaar of twee zien we dat sommige kinderen hier bewust mee bezig zijn."

Maar het feit dat het normaal gedrag is dat bij de ontwikkeling hoort, betekent niet dat je het altijd allemaal hoeft goed te vinden, zo voegt ze er aan toe. "Je kind weet nog niet wat hoort en wat niet: dat is wat het leert van ouders en opvoeders. Het heeft alles te maken met je eigen normen en waarden. Die wil je overbrengen op je kind. Dat is opvoeden."

Je leert je kind dat het in het openbaar niet in zijn neus moet peuteren of een luide boer of scheet mag laten. Dus kun je, stelt Van der Doef, je kind ook leren dat in het openbaar aan zijn geslachtsdelen zitten of te masturberen waar anderen bijzijn, volgens jou niet hoort.

"Leg je kind uit: dit is iets wat we privé doen. Daar waar niemand zich aan kan storen. Zeg: 'Als je graag wilt wiebelen, doe dat dan op je eigen kamer. Niet iedereen vindt het leuk om te zien als je het hier doet'. Daarmee verwijt je je kind niets, je keurt het gedrag niet af, maar je legt uit dat het moment en de plek niet de juiste is."

Steffie Moonen heeft begrip voor de ongerustheid, maar vindt die onnodig en ook zij stelt de moeder graag gerust. De orthopedagoog die jarenlang werkzaam was voor Opvoedbureau Utrecht wijst erop dat kinderen zich in de peutertijd bewust worden van zichzelf en hun eigen lichaam. Dat gaat volgens Moonen samen met nieuwsgierigheid naar dat lichaam en daar horen de geslachtsdelen bij.

"Ze ontdekken, vaak per toeval, dat het fijn is om aan de eigen geslachtsdelen te zitten en gaan dit daarna herhalen. Dit is ontspannend en heeft niks met lustgevoelens te maken. Het is normaal en hoort bij de ontwikkeling. "

Op de peuterleeftijd kennen kinderen nog geen schaamte en ze weten ook nog niet wat de sociale regels zijn. Deze regels kun je je kind wel gaan aanleren, stelt Moonen. Leer het kind dat het natuurlijk aan zijn geslachtsdeel mag zitten, als het alleen is. Zeker niet verbieden dus: "Afwijzen van masturbatie kan leiden tot schaamte of schuldgevoelens, waardoor het kind het moeilijk kan gaan krijgen op een normale manier met seksualiteit om te gaan."

Reageren? Zelf een vraag insturen? Mail naar opvoedvraag@trouw.nl

undefined