Darfur zwijgt over verkrachting

KALMA,KHARTOEM - ,,We weten dat vrouwen verkracht zijn en worden. We behandelen ze. Maar ze weigeren er met ons over te praten'', verzucht een Franse medewerkster van Médecins du Monde in het ontheemdenkamp Kalma. Het kamp met bijna 100000 inwoners ligt op de zanderige vlakte even buiten Nyala, de hoofdstad van Darfur.

In sector 2 van het kamp zit onder een afdakje Fatma Adam Ahmed. De 18-jarige is zwanger. Een van de twee leden van de Janjaweed, de Arabische milities, die haar negen maanden geleden verkrachtten in haar woonplaats Bindis is de vader. ,,De baby moet binnenkort geboren worden'', vertelt ze terwijl ze met haar handen over haar buik wrijft. ,,Ik houd nu al van het kindje maar maak me zorgen over de toekomst. Ik ben bang dat niemand met me wil trouwen nu ze weten dat ik geen maagd meer ben.''

Elke stam in de conservatieve Soedanese maatschappij ziet verkrachting als schande. Voor het slachtoffer, haar familie en de hele bevolkingsgroep. Er wordt zo min mogelijk ruchtbaarheid aan gegeven. Fatma met haar ronde, kinderlijke gezicht leunt tegen haar moeder. Ze ziet geen reden waarom ze haar verhaal aan allerlei hulpverleners zou moeten melden. ,,Wat kunnen ze nog voor me doen? Het is gebeurd. Ik moet ermee leren leven en proberen het te vergeten. Niet alleen de verkrachting maar ook de aanval op ons dorp, de doden en de vernielingen'', zegt ze.

Vijf andere jonge vrouwen die onder het luifeltje zitten en eveneens verkracht zijn, knikken instemmend. Ze praten met ons omdat een sjeik van hun Furstam ze heeft gevraagd hun verhaal te vertellen. De vrouwen wisselen onderling wel hun ervaringen uit. Ze vermoeden dat er zo'n 60 verkrachte vrouwen leven in sector 2, waar ruim 900 families wonen.

De Soedanese regering heeft in juli een commissie ingesteld om de (duizenden) verkrachtingen te onderzoeken, bestaand uit rechters, aanklagers en agenten; allemaal vrouwen. Ze hebben nog geen resultaten geboekt.

VERVOLG OP WERELD 7

Advocate durft verkrachting niet aan te pakken

REPORTAGE

VERVOLG VAN PAGINA 1

De vijf slachtoffers in Kalma moeten lachen om de onderzoekscommissie. ,,Die zullen niets bereiken omdat ze niets mogen bereiken'', zegt Mariam Musa Hasabalah, die een halfjaar zwanger was toen ze werd verkracht. Van haar familie overleefde niemand de aanval op haar woonplaats.

Een Soedanese mensenrechtenactiviste in de hoofdstad Khartoem weet dat verkrachting wereldwijd een oorlogswapen is. ,,In Darfur verloopt het volgens plan. De verkrachtingen zijn niet alleen tegen vrouwen gericht. De groepsverkrachtingen voor de ogen van echtgenoten, broers en vaders moeten ook de mannen psychologisch kapotmaken.''

Volgens de activiste, zelf afkomstig uit Darfur, buitte de regering de sluimerende animositeit tussen boeren van Afrikaanse afkomst en gearabiseerde nomaden over land en waterbronnen uit: ,,Ze hitste de strijders van de Janjaweed op om te moorden, plunderen en verkrachten. Dat het regime ondanks legio berichten ontkent dat er massaal verkracht wordt, duidt erop dat zij het hebben bevolen''.

Manal Abdel Halim (43) is directeur van Mutawinat, de landelijke organisatie van advocates en bekend als voorvechtster van vrouwenrechten. Ze popelt om de verkrachtingen aan te pakken, maar durft niet. ,,Ambtenaren lieten doorschemeren dat we de deuren wel kunnen sluiten als we ons ermee bemoeien. Daarom zoeken we naar internationale organisaties onder wiens vlag we kunnen opereren.'' Het is gebleken dat Soedanezen die werken met buitenlanders minder hoeven te vrezen voor hun leven als ze iets doen dat tegen het regime ingaat.

Halim vindt dat haar groep expertise kan leveren aan internationale organisaties. ,,We moeten ook naar de toekomst kijken. Met onze kennis van cultuur en wet kunnen we traditionele leiders overtuigen dat vrouwen niet verstoten mogen worden en verkrachtingen geen schande brengen over hun stammen.''

De advocate ziet meer kans voor een aanklacht tegen een of meerdere verantwoordelijken achter de verkrachtingen in Darfur dan voor individuele juridische stappen. ,,De daders zijn veelal nomaden die inmiddels verder zijn getrokken. Ook kunnen velen hun aanvallers niet herkennen omdat die vaak een deel van hun tulband voor het gezicht dragen tegen stof en zand.'' De Soedanese regering zal een eerlijke rechtsgang in eigen land zeker verhinderen.