Dansfeest in mineurstemming

Vrolijk geroezemoes, feestelijke outfits en een blij glas wijn in de hand: de bezoekers van het Feest van de Nederlandse Dans in Theater aan 't Vrijthof in Maastricht hadden er afgelopen zaterdag zin in. Het ís ook bijzonder om de vier grote Nederlandse dansgezelschappen samen op een avond aan het werk te zien; waar krijg je nog meer zo'n mooi overzicht van het niet mis te verstane Nederlandse danskunnen dan tijdens de Nederlandse Dansdagen? Want Nederland is gewoon heel erg goed in dans, laten we dat vooral niet vergeten.

Maar tegelijkertijd leek het wat zwaar op de hand zijnde programma van Nederlands Dans Theater, Scapino Ballet Rotterdam, Introdans en Het Nationale Ballet met choreografieën van Crystal Pite, Marco Goecke en Ed Wubbe ook de mineurstemming te reflecteren die er momenteel heerst in de dans. Ook het luchtige 'Ballet 101' van Eric Gauthier kon daar geen verandering in brengen. Dit lekkere 'mini-cursusje ballet' was in allerijl opgeduikeld omdat eerste soliste Igone de Jongh wegens een blessure niet kon dansen in het aangekondigde duet 'Merge' van Ernst Meisner.

Balletster De Jongh had de vrijdagavond ervoor tijdens de opening van de Nederlandse Dansdagen wel de Gouden Zwaan in ontvangst genomen voor haar grote bijdrage aan de dans in Nederland. De Zwanen, de dansprijzen van de Vereniging voor Schouwburg- en Concertgebouwdirecties, zijn een belangrijk onderdeel van Festival de Nederlandse Dansdagen, altijd een heel weekend in oktober, dat wordt gepresenteerd als de viering van de Nederlandse dans. Deze negentiende editie leek er alleen niet zo heel erg veel te vieren. De grote groepen die tijdens het Feest van de Nederlandse dans acte de présence gaven, zitten vanwege hun positie in de Basisinfrastructuur niet onvast in het zadel, maar het midden- en kleine circuit is na de bezuinigingen van kabinet-Rutte I en - onlangs - Fonds Podiumkunsten verschraald. Vooral de moderne dans, ooit Nederlands paradepaardje, is vrijwel non-existent aan het worden in verhouding tot urban dans en (hedendaags) ballet.

Dat zorgt voor pijnlijke, schizofrene situaties. Zo was de moderne dansvoorstelling 'Light' van de dansgroep van Andrea Leine en Harijono Roebana met glans genomineerd voor de Zwaan voor beste dansproductie 2016, maar werd de subsidieaanvraag van de dansgroep recentelijk niet gehonoreerd. Beide choreografen, die 25 jaar lang de Nederlandse dans mede hebben bepaald, zegden hun aanwezigheid bij de opening af.

Het is ook bepaald geen feest voor freelance dansers en choreografen die je erover in de wandelgangen kon spreken. Er is sprake van een talentvlucht naar het buitenland, omdat er in Nederland simpelweg te weinig infrastructuur is overgebleven om te kunnen werken. Minder gezelschappen om bij te dansen, productiehuizen zijn of worden (op Dansateliers Rotterdam in een slimme samenwerkingsconstructie na) opgeheven of moeten in te smalle kaders voort.

Schrijnend waren dan ook de mooie fotoportretten in 't Vrijthof die ex-danser (en nu fotograaf) Goran Turnsek voor de Dansdagen maakte van ex-dansers in hun nieuwe beroep, na het beëindigen van de danscarrière: je zíét de danser nog steeds in de pianostemmer en bibliothecaris. Dans berust wel degelijk op een roeping.

Schrijnend is deze wetenschap ook bij het kijken naar het nieuwe werk van de jonge talentvolle choreograaf Loïc Perela, dat hij kon maken met het geld van de Prijs van de Nederlandse Dansdagen, die hij bij de vorige editie won. In 'Hashtag' tovert Perela met summiere multimediamiddelen (diaprojector en iPod) en minimale beweging een virtuele wereld waarin drie danserslijven morphen, uitrekken en vermenigvuldigen tot sferische videolandschappen. Het is knap hoe de perceptie van de toeschouwer op z'n kop wordt gezet en tegelijk iets van niet-virtuele intimiteit en verbinding tot stand wordt gebracht. Loïc Perela toont zich een sterke denker en vormgever in beweging, maar kan hij daarmee in de toekomst wel ergens terecht?

***

undefined

Prijzen

Igone de Jongh, eerste soliste bij Het Nationale Ballet, won de Gouden Zwaan 2016 voor de grote bijdrage die zij aan de dans heeft geleverd. De Zwaan voor indrukwekkendste dansproductie ging naar het Nederlands Dans Theater voor 'The lost room' van Franck Chartier. Anna Tsygankova, tevens ballerina bij Het Nationale Ballet, kreeg de Zwaan voor indrukwekkendste dansprestatie voor haar rol in 'Mata Hari' van Ted Brandsen. Choreografietalent Katja Heitmann kreeg de Prijs van de Nederlandse Dansdagen; hieraan is een geldbedrag van 12.000 euro verbonden voor het maken van een nieuwe dansproductie.

undefined