D66 heeft antichristelijk imago geheel aan zichzelf te danken

D66 is een seculiere partij die staat en kerk zoveel mogelijk wil scheiden. Het beginsel van die partij is niet antireligieus, maar wel areligieus. Toch kleeft de partij het imago aan tegen het christendom te zijn. Politiek historicus Ewout Klei stelt in het stuk 'D66 vijlt slechts christelijke restanten uit de Grondwet' (Podium, 4 januari) dat dit imago gesuggereerd is door christelijke partijen. Dat is onjuist: de partij heeft deze reputatie aan zichzelf te danken.

Stempel op wetgeving
De laatste maanden pleit D66 voor maatregelen die op zichzelf weinig om het lijf hebben, maar die wel een grote symbolische waarde hebben. Ze markeren de overgang van ons land van een christelijke cultuur naar een situatie waarin een veelheid aan levensbeschouwingen aangehangen wordt. Christelijke politieke partijen verloren de laatste halve eeuw veel macht. Sinds enkele maanden worden we weer geregeerd door louter seculiere partijen.

D66 lijkt te vinden dat VVD en PvdA niet voortvarend genoeg zijn in het 'seculariseren' van de wetgeving. Daarom stelt deze partij voor om wat restjes uit het christelijke tijdperk op te ruimen: de Zondagswet, het verbod op godslastering, de gewetensbezwaarde trouwambtenaar, de koppeling tussen Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) en de kerken. Het gaat hier niet om urgente problemen, maar eerder om principiële punten: D66 is een seculiere, individualistische partij en wil vanuit dat ideaal een stempel op de wetgeving drukken. En dat is haar goed recht.

Zuurheid
Het oordeel vanuit de christelijke partijen is negatief. Vooral de SGP kan de verleiding om te antwoorden ad hominem niet weerstaan. Roelof Bisschop, Kamerlid namens die partij, betichtte D66 van 'christenpesten'. Gert-Jan Segers van de ChristenUnie was milder, maar ook hij kon het niet laten de sociaal-liberalen 'zuurheid' te verwijten.

In reactie op deze aantijgingen speelt D66 meestal de vermoorde onschuld. 'Hoe komen ze er toch op dat wij antichristelijk zouden zijn?' Die houding komt weinig oprecht over. D66 is in de jaren zestig mede opgericht met als doel het politieke bestel 'op te blazen'. Ze richtte haar pijlen vooral op de grote katholieke en protestantse partijen die in het midden van de twintigste eeuw de politiek domineerden. In 1994 kwam het eerste paarse kabinet tot stand omdat D66 slechts aan een coalitie wilde deelnemen zonder het CDA.

Ook de uitingen van prominente D66'ers spreken boekdelen. Oprichters Hans van Mierlo en Hans Gruijters zetten zich af tegen hun katholieke achtergrond. Laurens Jan Brinkhorst schoffeerde als landbouwminister doelbewust de orthodox-protestantse boeren op de Veluwe. En op Goede Vrijdag 2001 gebruikte minister Els Borst bij de invoering van de euthanasiewet de kruiswoorden van Christus: 'Het is volbracht'.

Ook de jongere generaties kunnen er wat van. Zo verzette Europarlementariër Sophie in 't Veld zich er in 2007 hevig tegen dat de paus het Europees Parlement toesprak. Kamerlid Gerard Schouw wil dat de kerken niet meer in de GBA mogen neuzen, maar over het feit dat NS Reizigers deze gegevens mag gebruiken, hoor je hem niet. Lousewies van der Laan wilde de diplomatieke banden met het Vaticaan verbreken omdat zij het niet eens was met de katholieke visie op de bestrijding van aids.

Symbolische waarde
De tegenstelling is dus glashelder. D66 hangt een seculiere levensbeschouwing aan, die soms haaks staat op de christelijke. De partij is individualistisch, terwijl de christen-democratie juist als uitgangspunt heeft dat de mens een gemeenschapswezen is. D66 dankt haar bestaan aan het verzet tegen christelijke partijen en haar vertegenwoordigers hebben met grote regelmaat harde sneren uitgedeeld aan christenen. Historicus Klei negeert dit alles volledig en dat is zeker voor een historicus merkwaardig. Zijn betoog had meer kracht gehad als hij niet alleen kritiek had geuit op christenen, maar ook zijn eigen partij een spiegel had voorgehouden.

D66 steekt veel energie in het bewerkstelligen van enkele veranderingen, die vooral symbolische waarde hebben. Christelijke partijen steken op hun beurt veel energie in hun verzet tegen deze onvermijdelijke veranderingen. Dat lijkt mij al even zinloos. Deze partijen zouden er goed aan doen om niet bij elk klein privilege dat verloren gaat moord en brand te schreeuwen, alsof Nederland is veranderd in een dictatuur. En D66 zou haar seculiere ideaal geloofwaardiger kunnen uitdragen als zij afstapt van haar fixatie op christelijke rudimenten in onze wetgeving.