Cyprus in de ban van een seriemoordenaar die uit was op vrouwelijke migranten

Al drie weken houdt de moordzaak Cyprus in zijn greep, nadat een toerist in een overstroomde mijnschacht het lichaam van een vrouw vond. Het politieonderzoek dat daarop volgde, leidde al snel naar een 35-jarige legerofficier, die daarop zeven moorden bekende – op vijf vrouwen en twee minderjarige dochters.

De man ontmoette zijn slachtoffers via een dating-app. De eerste twee slachtoffers, een Roemeense vrouw en haar dochter, werden al sinds september 2016 vermist. Hun lichamen zaten in twee verzwaarde koffers die afgelopen week werden gevonden in een meer bij een voormalige kolenmijn op zo’n dertig kilometer van de Cypriotische hoofdstad Nicosia. De andere slachtoffers kwamen uit de Filippijnen en Nepal.

Allen hebben een migratieachtergrond en werken in de huishouding van Cyprioten. Dat laatste heeft ­ertoe bijgedragen dat de verdachte lang ongestoord zijn gang kon gaan, zeggen critici. De vrouwen staan in de Cypriotische maatschappij in laag aanzien.

Uitbuiting

Er is sprake van moderne slavernij, zegt directeur Doros Polykarpou van hulporganisatie Kisa, die de­ ­migranten bijstaat. “Naast kost en inwoning verdienen ze volgens de wet 319 euro voor 42 uur werk per week. En dat is het officiële getal. ­Velen werken 12 tot 14 uur per dag”, zegt hij.

Er zijn verhalen van seksuele intimidatie en andere uitbuiting. Weggaan kunnen ze niet zomaar. Velen hebben via agenten een lening afgesloten die ze moeten afbetalen om hun komst naar Cyprus te financieren. “Wie wel, volgens de officiële terminologie, wordt ‘vrijgelaten’, moet binnen een maand nieuw werk vinden. Anders moet zij het land verlaten. Velen kijken dus wel uit voordat ze ontslag nemen.”

Voor de vrouwen is het lastig om georganiseerd met de overheid om tafel te gaan. Hun organisaties worden immers niet als vakbond erkend.

Dit model van migrantenwerk werd begin jaren negentig ingevoerd naar het voorbeeld van soortgelijke systemen in het Midden-Oosten. ­Polykarpou: “Cypriotische vrouwen gingen steeds meer werken, maar mannen namen niet meer zorgtaken op zich. Die werden uitbesteed aan de goedkope migranten.” Hij schat dat er nu 70.000 tot 80.000 migranten op Cyprus wonen, oftewel 10 procent van de bevolking.

Verbetering

Ondanks de achtergestelde positie van de vrouwen doen de moorden op Cyprus een hoop stof opwaaien. Donderdag stapte de minister van justitie op. De dag erop werd de baas van de politie ontslagen. Er loopt inmiddels een onderzoek naar mogelijke fouten in de behandeling van de vermissingszaken. President Nikos Anastasiadis heeft na overleg met diplomaten van landen die veel arbeidsmigranten leveren, gezegd dat hij gaat kijken of hun positie kan worden verbeterd.

“Ik geloof er helemaal niets van dat dat gaat gebeuren”, zegt Polykarpou. De Cypriotische regering zegt dat het systeem juridisch door de beugel kan, maar volgens Polykarpou strookt het niet met de regels van de EU, waarvan Cyprus lid is. “Er liggen al diverse internationale rapporten die zeggen dat dit niet deugt. Onder andere van de mensenrechtenraad van de Verenigde Naties. Nu is de druk groot door de internationale aandacht, maar zodra deze zaak overwaait, gaat iedereen weer over tot de orde van de dag.”

Vandaag gaat de zoektocht verder naar een zesde slachtoffer van de ­seriemoordenaar. Ook over de locatie van de zevende vrouw heeft hij aanwijzingen gegeven. Over zijn ­motief is niets bekend.