Consument is de dupe/Bovag-garantie: verzekering met gedwongen winkelnering

De Consumentenbond en het Konsumenten Kontakt krijgen samen 18 miljoen gulden voor een driejarig werkprogramma. Op het programma staat ook de 'verbetering van de marktwerking'. Dat moet gebeuren door overleg met het georganiseerde bedrijfsleven over leveringsvoorwaarden.

Dat is een slechte zaak! Het verbeteren van de marktwerking is geen taak voor de consumentenorganisaties. En het bedrijfsleven wordt in dat overleg door niemand gedwongen tot inschikkelijkheid.

De resultaten van het voorwaardenoverleg zijn er dan ook naar. Algemene leveringsvoorwaarden hebben vaak het karakter van een kartel-regeling, bedoeld om de onderlinge concurrentie te beperken. De vertegenwoordigers van het bedrijfsleven zijn nooit bereid daar veel aan te veranderen. Ze schuiven de consumentenorganisaties toe wat ze kwijt willen, en niets meer.

Auto's

Illustratief hiervoor zijn de afspraken tussen de Consumentenbond, het Konsumenten Kontakt en de ANWB, en de afdeling Auto van Bovag (garagebedrijven) over nieuwe voorwaarden en garantiebepalingen voor de verkoop en reparatie van auto's.

De regeling is bijzonder ongelukkig en op verschillende punten ook in strijd met de wet. Juist de vermelding van de namen van de consumentenorganisaties in de Bovagvoorwaarden wekt het vertrouwen van de consument.

Zo vormen bij voorbeeld de garantiebepalingen een ware vakuil. De gewone Bovag-garantie van drie maanden voor gebruikte auto's is een fopspeen. De garantie voorziet in de eerste plaats in het kosteloze herstel van gebreken die "ten tijde van de koop niet waarneembaar waren" .

Dit betekent dat de consument op eigen risico koopt. Want gebreken in een auto zijn waarneembaar, als er maar een goed technisch onderzoek wordt uitgevoerd. Stel bij voorbeeld dat in opdracht van de eerste eigenaar een LPG-tank is ingebouwd, maar dat dit ondeugdelijk is gedaan. Dat moet de koper zelf ontdekken.

In de tweede plaats geldt de garantie voor gebreken die door normaal gebruik binnen drie maanden na de aflevering ontstaan. Dat is mooi, maar gewoonlijk komt dat alleen voor als er geen onderzoek is gedaan voor de koop. De verkoper zou kunnen stellen, dat het kapotte onderdeel al voor de koop erg slecht moet zijn geweest, en dat het waarneembaar was.

De Bovag-garantie biedt dus geen extra bescherming. Als er gebreken optreden, hangt het af van de coulantheid van de garage, of het herstel volledig kosteloos is. Kortom, de koper moet voor de koop zelf een goed onderzoek (laten) uitvoeren.

Ook in het nieuwe kooprecht (vanaf 1 januari 1992) wordt daarvan uitgegaan. In plaats van met garantie-afspraken te zwaaien, is het beter consumenten op die strikte onderzoeksplicht te wijzen.

De aanvullende garantie voor gebruikte auto's is misleidend. De afgesproken bepalingen laten zien dat het om een verzekering gaat. Er wordt een eenmalige premie betaald. Omgerekend naar een percentage van de koopprijs van de tweedehands auto, wordt meer betaald als het risico voor gebreken groter is. Dat risico is gedekt, maar de normale onderhoudsbeurten zijn voor rekening van de koper. Dat het garantie wordt genoemd, verandert daar niets aan.

Verzekering

De 'aanvullende garantie' is in de praktijk de Europolis Reparatieverzekering. Europolis B.V. is een onderdeel van de Bovag-organisatie. De verzekerde moet, op straffe van verlies van rechten, de onderhoudsbeurten bij een Bovag-garage laten doen.

Het lijkt erop dat de koper onder het mom van een mooie garantie een dure verzekering in de maag krijgt gestopt. De autohandelaar kan de koper manipuleren, door een auto 'ruimhartig' inclusief garantie aan te bieden. Vast staat dat er geen sprake is van garantie, maar wel van een dure verzekering met gedwongen winkelnering voor onderhoudsbeurten.

De Bovag-reparatiegarantie is in strijd met de wet. De garantie heeft betrekking op de goede uitvoering van reparaties waarvoor een klant zelf opdracht heeft gegeven. De garage zou slechts drie maanden aansprakelijk zijn voor een "niet of niet deugdelijk uitgevoerde opdracht" . Maar volgens de wet heeft de klant ook recht op verhaal, als bijvoorbeeld na een half jaar aan het licht komt dat er een fout is gemaakt. De consument kan dan de 'garantie' negeren.

Maar hoe moet hij dat weten? De consumentenorganisaties zijn er nota bene mee akkoord gegaan.

Nadeel

De nieuwe Bovag-voorwaarden zijn in feite een onderlinge regeling van de garagehouders, die de concurrentie in de serviceverlening aanzienlijk beperkt. Dat is op zichzelf al een nadeel voor consumenten. Bovendien hebben de consumentenorganisaties hun eigen collectief actierecht doorkruist, door hun handtekening te zetten onder de Bovag-regeling.

De wet algemene voorwaarden, de wet misleidende reclame en, in de nabije toekomst, een nieuwe wet, geven de consumentenorganisaties de bevoegdheid om namens alle consumenten voor de rechter op te treden, onder andere tegen bepaalde leveringsvoorwaarden. Voor wat betreft de Bovag-voorwaarden kunnen ze dat voorlopig wel vergeten. Want de afspraak daarover is gemaakt in het kader van de Commissie voor consumentenaangelegenheden (CCA) van de Sociaaleconomische raad (SER). Volgens het Protocol zelfregulering 1989 van de CCA zijn de overlegdeelnemers zelf verantwoordelijk voor de overeengekomen resultaten.

Praktisch gezien is de weg naar de rechter dus even afgesloten. De consument moet het als vanouds zelf uitzoeken.

Wat de consumentenorganisaties moeten doen, ligt voor de hand. Wel serieus overleg voeren, maar afhaken als blijkt dat de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven vast willen houden aan voorwaarden die in strijd zijn met de wet. En vervolgens gebruik maken van het collectieve actierecht, om die voorwaarden te laten schrappen.