Confessioneel onderwijs bevordert juist integratie

Onze samenleving vraagt nu om een onderwijsbestel dat de sociale cohesie en integratie bevordert en de kloof tussen kansarme en kansrijke kinderen verkleint, stelt Carel Verhoef (Opinie, 25 maart). Zijn zorg ligt in de lijn van die van minister Bussemaker dat de emancipatiefunctie van het onderwijs bedreigd wordt: het onderwijs versterkt de maatschappelijke segregatie in plaats van deze tegen te gaan.

Volgens haar moet het onderwijs om leren gaan met meritocratische en elitaristische tendensen binnen de samenleving. Dat iemands sociale status vooral samenhangt met de eigen prestaties en capaciteiten versterkt namelijk de neiging binnen scholen om vooral aandacht te hebben voor individuele prestaties en meetbare doelen. Merkwaardig genoeg wijst deze sociaal-democratische minister niet de neoliberale tijdgeest, maar onder andere het kerkelijk leven aan als veroorzakende factor. Dat aspect werkt Verhoef uit door te stellen dat confessioneel onderwijs de maatschappelijke segregatie in stand houdt.

Dit is aantoonbaar onjuist. Allereerst zijn confessionele scholen nog steeds plaatsen waar leerlingen en ouders uit verschillende sociale lagen maar met overeenkomende religieuze oriëntaties, elkaar treffen. Bovendien nemen confessionele scholen gemiddeld net zo veel allochtone leerlingen op als openbare scholen. Confessioneel onderwijs blijkt de integratie van diverse sociale lagen en groepen dus te bevorderen.

Daarnaast tekent de integrerende rol van dit onderwijs zich af in de binnen dit onderwijs volgehouden keuze voor een maatschappelijke stage. Hoewel de overheid daar de verplichting en de financiering voor heeft stopgezet, blijft een meerderheid van confessionele scholen met deze stages doorgaan. Het draagt namelijk bij aan de persoonlijke en sociale vorming van leerlingen dat ze kennismaken met de leefwereld van mensen met wie ze normaal gesproken geen contact zouden hebben.

undefined

Religieuze dialoog

Een derde voorbeeld van integratie vormt de keuze van confessionele scholen om godsdienstig en/of levensbeschouwelijk onderwijs aan te bieden. Deze keuze drukt niet alleen het besef uit dat religie van blijvende betekenis is in het persoonlijke en maatschappelijke leven, het biedt leerlingen ook de kans om daar zicht op te krijgen en er een omgang mee te ontwikkelen.

De feitelijke religieuze diversiteit binnen veel confessionele scholen maakt dat deze scholen een oefenplaats kunnen zijn voor religieuze en interreligieuze dialoog. Confessioneel onderwijs gaat dus niet enkel sociale segregatie, maar ook religieuze segregatie tegen.

Dat deze scholen dit doen, hangt samen met hun confessionaliteit. Een korte vergelijking tussen sites en missionstatements van openbare en confessionele scholen brengt twee fundamenteel verschillende accenten aan het licht. Waar openbare scholen de ontwikkeling van de individuele kwaliteiten van leerlingen benadrukken, geven confessionele scholen de voorkeur aan een benadering die de ontwikkeling van individualiteit en socialiteit integreert.

Daarnaast gaan openbare scholen uit van de waarden en normen van de samenleving, terwijl confessionele scholen hun vertrekpunt nemen in een bezieling die met hun godsdienstige wortels verband houdt. Ze willen een gemeenschap zijn waar geloof, hoop en liefde oplichten, bijvoorbeeld door werk te maken van de beginselen van het christelijke en katholieke sociale denken: de menselijke waardigheid, het algemeen welzijn, solidariteit, gerechtigheid en subsidiariteit.

Dat confessionele scholen kunnen putten uit godsdienstige bronnen en idealen die de huidige neoliberale tijdgeest bekritiseren, draagt bij aan hun blijvende betekenis, juist nu het onderwijs voor de taak staat om de maatschappelijke en religieuze integratie te bevorderen.

undefined