Clinton betuigt zijn spijt over slavernij
MUKONO (AP, AFP, Reuters) - De Amerikaanse president Clinton heeft gisteren tijdens zijn bezoek aan Oeganda zijn spijt betuigd over de slavernij. “Europese Amerikanen hebben de vruchten van de slavenhandel geplukt”, zei hij tijdens een bezoek aan een lagere school. “Dat was verkeerd van ons.”
Een formeel excuus voor de slavernij, een heet hangijzer in Amerikaanse politieke discussies over racisme, zat er echter niet in. De slavenhandel bestond immers al vóórdat de Verenigde Staten een natie vormden, aldus Clinton. “We moeten niet te veel in het verleden blijven hangen” zei hij.
Maar hij voegde daar wel aan toe dat de “Verenigde Staten niet altijd de beste keuzes hebben gemaakt in Afrika”. De rivaliteit met de Sovjet-Unie leidde er in de Koude Oorlog toe dat de VS nogal wat dictators steunden, zoals de Zaïrese leider Mobutu. Hun loyaliteit tegenover de Amerikanen was belangrijker dan “hoe ze stonden in de strijd voor de aspiraties van hun eigen volk”, betreurde Clinton.
Maar, zei hij, de grootste zonde die de VS hebben begaan is misschien wel de verwaarlozing van Afrika en de onwetendheid over het zwarte continent. Clinton benadrukte dat Amerika te weinig interesse heeft getoond voor samenwerking “die goed zou zijn geweest voor de kinderen van beide continenten”.
Op de bijeenkomst op de lagere school in Mukona, 30 kilometer van de Oegandese hoofdstad Kampala, kondigde Clinton aan dat de Verenigde Staten drie hulpprogramma's in Afrika zullen steunen met een bijdrage van in totaal 200 miljoen dollar. Amerika zal het Oegandese onderwijs steunen met 120 miljoen. Clinton beloofde ook hulp bij de bestrijding van malaria en de verhoging van de voedselproductie.
Eerder had Clinton een privé-onderhoud met de Oegandese president Yoweri Museveni, een van Amerika's favoriete staatshoofden in Afrika. Clinton zei dat ze over handel en investeringen hadden gesproken, en over “verbetering van de politieke condities”. Hoewel Museveni na zijn machtsovername in 1986 relatieve rust heeft gebracht in Oeganda, na de jarenlange terreur van Idi Amin en Milton Obote, heeft Washington wel voorzichtige kritiek op het 'geenpartijenstelsel' dat Museveni heeft geïntroduceerd. Aan de andere kant waarderen de Amerikanen Museveni's actieve rol in de politiek in de regio, zoals diens steun aan de omverwerping van Mobutu in Zaire. Ook is Washington tevreden over Museveni's kritische houding tegenover het islamitische regime in Soedan en diens heimelijke steun aan de Soedanese verzetsbeweging SPLA.
Met de reis wil Clinton democratische hervormingen en de mensenrechten op het contintent bevorderen en de handel met zwart-Afrika stimuleren. Vandaag woont hij in Kampala een regionale top over stabiliteit in Centraal-Afrika bij, waarbij onder andere de staatshoofden van Rwanda en Congo aanwezig zijn.
Daarna voert de reis het Amerikaanse staatshoofd naar Rwanda. De sfeer van dat korte bezoek is echter van te voren al verpest door een welles-nietes over een al dan niet afgesproken buiging van Clinton voor een monument voor de volkerenmoord van 1994.
De Rwandese autoriteiten hadden het gedenkteken speciaal ter gelegenheid van het presidenteel bezoek opgericht op het terrein van het vliegveld Kanombe. De Rwandezen zeggen dat een korte plechtigheid bij het monument op het officiële programma staat, maar volgens de Amerikaanse ambassadeur in het land heeft het Witte Huis de plechtigheid niet opgenomen. Als mogelijke reden voerde hij “diplomatieke of veiligheidseisen” aan.
De Rwandezen vinden dat Clintons bezoek door de hele affaire “aan betekenis inboet”. De autoriteiten hadden zich veel voorgesteld van Clinton die een buiging maakt bij het monument. Het zou een “duidelijke boodschap aan de wereld zijn dat de volkerenmoord eenvoudigweg onaanvaardbaar is”.
