Chinese ouders hebben geen tijd voor het broodnodige tweede kind

Ouders die een tweede kind willen, moeten daarvoor een officiële aanvraag doen. Van de 11 miljoen koppels die - dankzij nieuwe regels die begin dit jaar van kracht werden - in aanmerking komen voor een tweede kind, deden er maar 700.000 (net aan 6 procent) een verzoek voor zo'n tweede. Daarvan werden er 620.000 goedgekeurd. De data van de nationale gezinsplanningcommissie zijn fors lager dan de door de autoriteiten verwachte kleine geboortegolf van twee miljoen extra baby's.

Zit de Chinese bevolking eigenlijk wel op de versoepelingen te wachten? Softwareprogrammeur Yu (35) uit Nanjing legt uit waarom zijn vrouw en hij geen tweede kind overwegen, ondanks de nieuwe mogelijkheden. "Het is heel duur om een kind op te voeden in een Chinese stad, maar dat is niet eens de belangrijkste reden. Het is vooral dat we er te weinig tijd en energie voor hebben. Je wilt kinderen het beste meegeven en ze veel helpen bij hun huiswerk, maar ook bij hun psychologische ontwikkeling. Mijn vrouw en ik werken allebei veel en hebben daar geen tijd voor."

Platteland
Yu lijkt representatief voor veel jonge ouders in China's steden. In online polls geeft een meerderheid aan geen tweede kind te willen, of het nog niet te weten. Terwijl de regering nog altijd bang lijkt voor een bevolkingsexplosie bij te abrupte veranderingen in de bevolkingspolitiek, zijn ouders met heel andere dingen bezig. De nieuwe regel is vooral van toepassing in de steden, waar het percentage enig kinderen veel hoger ligt dan op het platteland. Tegelijkertijd krijgen ouders die - veelal woonachtig op het platteland - illegaal een kind te veel hebben nog altijd torenhoge boetes.

Ondertussen roepen bevolkingsexperts vrijwel unaniem op tot versnelde vervolgstappen. Geruchten dat in 2016 de hele Chinese bevolking twee kinderen zou mogen, worden door hen afgedaan als te weinig en te laat. China zou er beter aan doen de verouderde eenkindpolitiek zo snel mogelijk volledig af te schaffen en geboortes zelfs te gaan belonen.

Net zoals bij de invoering van de eenkindpolitiek in 1979 draaien de demografische hervormingsplannen om de economie. Toen was de hoop dat minder geboortes China sneller rijker zouden maken. En inderdaad plukte de Chinese economie tientallen jaren de vruchten van een relatief grote arbeidspopulatie met veel tijd om te werken.

Langetermijnvisie
Nu dreigen juist de negatieve effecten van te snelle vergrijzing. Begin dit jaar was 14,9 procent van de bevolking boven de 60 en in 2025 stijgt het aandeel ouderen naar verwachting tot 25 procent. Zoals de onderdirecteur van China's centrale bank maandag waarschuwde: als er niet snel een langetermijnvisie voor de krimpende arbeidsmarkt komt, loopt de economische groei het gevaar gehalveerd te worden, net zoals Japan gebeurde in de jaren negentig.

Om de bevolking stabiel te houden, zijn gemiddeld 2,1 kind per gezin nodig. Op dit moment schommelt dat getal in China rond de 1,5, en de 620.000 extra baby's dit jaar (op een totaal van zo'n 16 miljoen geboortes) gaan dat verschil niet maken. Wellicht is het tijd voor beleidsmakers om zich te richten op de ouders die een extra kind wél zien zitten.

Zoals Ji Xueqin (31), een moeder van een 5-jarige tweeling die buiten de nieuwe regel valt, en niet snapt waar de autoriteiten op wachten. Los van de economische effecten. "Ik heb het verdriet gezien van ouders die hun enige kind hebben verloren en geen tweede mochten. Te veel Chinezen kennen de eenzaamheid van een jeugd alleen. Iedereen heeft op z'n minst twee kinderen nodig."