Chauffeurs krijgen les over dierenleed

Twee dames van de dierenrechtenbeweging zitten aan een tafel achter een projectiescherm. Het zaaltje druppelt vol met zo’n zestien mannelijke vrachtwagenchauffeurs. Ze zoeken een plekje zover mogelijk van de vrouwen vandaan. „ Als je vervelend bent, moet je vooraan komen zitten”, grapt Margreet Steendijk van Eyes on Animals, om het ijs te breken.

De mannen lachen voorzichtig. „Het wordt misschien een beetje radicaal voor jullie”, waarschuwt Lesley Moffat van Eyes on Animals.

Twee werelden komen bij elkaar in een zaaltje boven een restaurant in het Brabantse Deurne. De komende drie uur horen de chauffeurs hoe ze diervriendelijk met hun vracht moeten omgaan.

Veevervoer blijft een open zenuw. In september was er ophef over een Nederlandse transporteur die kampte met een defect aan het ventilatiesysteem. Driehonderd biggen overleden onderweg naar Spanje, zonder dat de chauffeur het in de gaten had.

„Wij vinden het belangrijk dat we ons werk goed doen. Voor onze klanten en voor onze dieren”, zegt Willie Sleegers, directeur van W. Sleegers Internationaal Veetransport. Maar het werk moet ook winstgevend zijn, voegt hij eraan toe. Sleegers beschouwt zich niet als ’dierenliefhebber’, maar redeneert pragmatisch. Hij vervoert vooral fokdieren, ruim één miljoen per jaar, in alle soorten en maten. Het is in het belang van zijn klanten dat die in goede conditie zijn als ze aankomen. De publieke opinie speelt ook een rol, erkent Sleegers. „Je krijgt het niet meer verkocht als je dieren dicht opeengepakt vervoert.”

Op het scherm is een schaap te zien dat met één poot uit een overvolle vrachtwagen steekt. Na lang sjorren geven de mannen in beeld het op en trekken het beest er weer uit. De chauffeurs sissen afkeurend. Daarna verdwijnt een jonge stier in een vrachtkist onder een truck. „Ocharm”, zegt een kale man. „Het is toch niet te geloven.”

Veel chauffeurs zijn begaan met beesten, zeggen ze. Juist daarom vervoeren ze geen pakken suiker, maar levende vracht. „Veel van ons zijn op een boerderij opgegroeid”, zegt Adrie Jacobs.

’U bent verantwoordelijk voor de dieren tijdens de reis!’, verschijnt in grote letters op het scherm. Dat kan lastig zijn, reageert chauffeur Erwin Scheepers. Gewonde dieren mag je niet meenemen op transport: zij lijden te veel onderweg. „Maar het is moeilijk als een boer daarover met ons in discussie gaat.” Scheepers doet in zo’n geval gewoon de klep dicht. „Maar een volgende keer neemt die boer een chauffeur die zo’n dier wel meeneemt”, weet collega Mari van Dongen.

Directeur Sleegers noemt een ander probleem. Slachtkoeien moet je niet op twee lagen vervoeren, vindt hij. De grootste dieren hebben dan te weinig ruimte. In het ergste geval halen ze hun rug open. „Maar je kunt niet 25 koeien vervoeren, waar anderen er vijftig per vrachtwagen doen. Dan red je het niet.”

Binnen koepelorganisatie Veetrans is Sleegers drijvende kracht achter uniforme kwaliteitsregels. Die moeten in januari voor de hele sector gelden, en over een jaar ook voor buitenlandse vrachtwagens in Nederland. Daarna kunnen ze geleidelijk strenger worden.

Eyes on Animals is enthousiast. „Sleegers neemt dierenwelzijn serieus en is bereid in discussie te gaan met organisaties zoals de onze”, stelt Moffat. Bovendien werkt zijn bedrijf mee aan wetenschappelijk onderzoek naar dierenwelzijn.

Toch blijft er onenigheid. Eyes on Animals zou graag zien dat jonge dieren pas vanaf een hogere leeftijd vervoerd mogen worden, omdat ze onderweg geen melk kunnen krijgen. „Ik schrok ervan dat de chauffeurs van Sleegers afgelopen juli zijn doorgereden bij temperaturen boven de 35 graden”, zegt Moffat.

Als er nog meer misstanden in beeld verschijnen, beginnen sommige chauffeurs te morren. „Waarom laten jullie nou nooit eens zien wat er goed gaat”, zegt een oudere man. Andere chauffeurs sluiten zich daar in de pauze bij aan. „Als we voorbeelden van hoe het wél moet hadden gezien, konden we er misschien verbeterpunten uithalen”, zegt Jan Dijkmans. „Die aandacht is goed, maar de meeste regels kenden we al wel”, zegt Scheepers. „Ze wisten niet dat je dieren op meer dan 90 procent van de zwangerschap niet mag vervoeren”, reageert Moffat. „Het kennisniveau loopt erg uiteen.”

Dan is het tijd voor een slotspel. Wie een vraag over dierenwelzijn fout beantwoordt, loopt het risico een plastic dier te verliezen uit zijn speelgoedvrachtwagen. Een aantal chauffeurs stort zich in de strijd, anderen houden zich afzijdig. Als ze zich lachend naar de maaltijd in het restaurant begeven, blijft de brochure ’Levend diertransport’ op de meeste tafeltjes achter. Moffat aarzelt. „Dat is geen goed teken, he?”