Chantal is dood. En Nadia. En Eva ook

Op een doordeweekse ochtend in februari wordt Nicky Vonck, een veertigjarige Antwerpse, door een journalist wakker gebeld. Wat haar reactie is op 'het familiedrama in Lanzarote'. Als Nicky vraagt wat hij bedoelt, zegt hij: "We hebben begrepen dat uw moeder Chantal daar is omgekomen, en uw zus, Nadia, is ook dood, en haar dochtertje Eva ook..."

De man vertelt nog dat de stoffelijke overschotten van de twee vrouwen en het kleine meisje in een huis op het Spaanse eiland gevonden zijn door de ex-vriend van Nadia - en dan verbreekt Nicky de verbinding. Maar als er meteen daarna nog een journalist belt, en er een agente op de stoep verschijnt die Nicky papieren van Buitenlandse Zaken overhandigt, moet ze het wel geloven: haar moeder, zus en nichtje zijn dood, de een met een bijl doodgeslagen, de andere twee opgehangen. Dat een van de twee vrouwen de dader is, lijkt duidelijk. Maar wie precies? En waarom? En wat wordt er nu van Nicky verwacht?

'Moedermoord', gebaseerd op een waar gebeurd drama, is het negende boek van de Vlaamse auteur Chris De Stoop, die zich meestal richt op de realiteit achter het krantebericht, die hij effectief tot een aangrijpend verhaal omvormt. Hij wil de slachtoffers zichtbaar maken: van vrouwen die tot prostitutie worden gedwongen tot dorpsbewoners die het moeten afleggen tegen de grootschalige bouwplannen van megalomane stadsbesturen.

In zijn typische, onopgesmukte en effectieve stijl schetst De Stoop een meedogenloze werkelijkheid die de meesten van ons alleen kennen van televisieseries. In 'Moedermoord' voegt hij daar nog een beklemmende psychologische component aan toe: die van de pathologisch obsessieve moeder.

"Madame Chantal", schrijft hij, "had haar gezin als een generaal bestuurd. De regels moesten worden gerespecteerd en Nicky stipt uitvoeren of er volgde straf. Nicky was nog heel jong en ze deed al het huishouden. Ze deed de boodschappen. Ze deed de was. Ze moest elke dag pistolets van de warme bakker halen, terwijl madame in bed bleef liggen. Doe dit. Doe dat. Doe dat niet."

Nicky heeft zich als tiener uit de greep van haar moeder los kunnen maken. Maar niet zonder een prijs te betalen: haar geliefde, mentaal zwakkere zusje Nadia moet ze in de macht van Chantal achterlaten. Bovendien valt het haar moeilijk de jaren van ouderlijke terreur te verwerken. Ze is onzeker, twijfelt aan zichzelf en is er niet in geslaagd zich aan de regels van de maatschappij te conformeren. Haar enige passies zijn haar motor en de ruige motorclub waarvan ze lid is. Op de ochtend waarop ze hoort dat haar familieleden dood zijn, ligt ze haar roes uit te slapen; de dag tevoren is ze naar een rockconcert geweest, waar ze, zoals vaker, te veel heeft gedronken en gerookt. Maar zodra het nieuws van de drievoudige moord tot haar doordringt, komt ze in actie. Ze reist naar Lanzarote, waar ze de oorzaak van het drama wil achterhalen.

Wat dan volgt, is een mengeling van een psychologische thriller en een beschouwing over het verwerken van de dood van een geliefd familielid. Verwacht daarbij geen opwindende onthullingen of al te dramatische vertelstructuren. De Stoop vertelt het verhaal van Nicky zonder valse opwinding of sentimenten. Hij weet mooi tusen oppervlakkigheid en al te gezochte verklaringen te laveren, zonder in het een of het ander te vervallen.

Nicky's conclusie dat Chantal Nadia geen andere uitweg bood dan de dood, lijkt voor de hand te liggen, maar wordt genuanceerd door verwijzingen naar Nadia's karakter en Chantals eigen problematische achtergrond. De complexiteit van emoties komt het beste tot uitdrukking in de eenvoudige woorden waarmee De Stoop Nicky's leven tekent, na jaren van verwarring en verdriet. "Elke dag denkt ze nog aan Nadia, maar ze weet ook dat ze elke dag al iets meer van haar vergeet. Dat is het dubbele van rouwen. Je wilt tegelijk vergeten en je herinneringen koesteren. Je wilt je verdriet uitleven en je wilt het onderdrukken, Je wilt je doden vasthouden en je moet ze loslaten."

Cliché? Jawel. Maar soms is er voor de achterblijvers niets troostrijker dan een goed gekozen gemeenplaats.

Chris De Stoop: Moedermoord. De Bezige Bij, Amsterdam; 204 blz. € 17,90

undefined