CDA neemt middenveld op de korrel
Het CDA en het maatschappelijk middenveld, dat was altijd twee handen op één buik. Nu neemt de partij voorzichtig enige afstand van de woningbouwcorporaties, scholen, zorginstellingen waarmee het zulke hechte banden heeft. Waarom doet het CDA dit?
Gisteren kreeg CDA-leider Sybrand Buma het eerste exemplaar van 'Het CDA en de maatschappelijke onderneming, het nieuwste rapport van het wetenschappelijk instituut van het CDA. De fractie komt begin volgend jaar met concrete voorstellen, zei Buma, gebaseerd op deze studie.
De opstellers nemen maatschappelijke organisaties fors de maat. Ze zijn te veel in zichzelf gekeerd, gebureaucratiseerd, en afgedreven van de mensen en de gemeenschappen waaruit ze zijn voortgekomen. Door affaires bij woningcorporatie Vestia en onderwijskoepel Amarantis verliezen burgers het vertrouwen in deze ondernemingen met een publiek doel.
Verbinding
Buma onderschrijft de hoofdlijnen van het rapport, en dat is een nieuwe bevestiging dat het CDA steeds kritischer wordt over het maatschappelijk middenveld. Eerder betrok de politiek leider van het CDA ook al de vakbeweging en werkgeversorganisaties in zijn analyse, dat het middenveld de verbinding met de samenleving kwijtraakt.
Op zichzelf is die kritiek niet nieuw. In studies die adviesraden van de regering de afgelopen tijd hebben gedaan naar een nieuwe rol voor actieve burgers, worden overheid en maatschappelijke organisaties in één adem genoemd. Zij lijden, zo stellen de kabinetsadviseurs, beide aan het euvel dat ze voor gewone burgers welhaast ondoordringbaar zijn geworden, laat staan dat die er iets over te zeggen hebben. Voor eigen initiatieven van burgers maken niet alleen gemeenten en rijk moeizaam ruimte, maar ook corporaties, scholen en zorginstellingen.
Natuurlijke band
Dit verhaal slaat aan bij het CDA, dat altijd de bondgenoot was van het middenveld, ook in ideologische zin. In het denken van de christen-democratie nemen de collectieven waarin mensen zich verenigen een centrale plaats in, bij de VVD ligt de nadruk meer op de markt en bij de PvdA op de overheid, al zijn de banden van de PvdA met de publieke sector ook hecht: in besturen zitten veel PvdA'ers.
Het CDA is er altijd prat op gegaan de partij te zijn van de samenleving, maar dat verhaal is volgens het wetenschappelijk instituut te lang onherkenbaar geweest. Bovendien, als die samenleving minder vertrouwen heeft in maatschappelijke organisaties, dan heeft ook het CDA, als partij van het middenveld, een probleem.
Met dit rapport van het wetenschappelijk instituut schrijft het CDA het middenveld niet af; de ideologie van de christen-democratie verandert in essentie niet. Maar het maakt wel duidelijk dat de natuurlijke band alleen in tact kan blijven als het middenveld moderniseert, de blik richt op de samenleving en die meer zeggenschap geeft.
Overheid en maatschappelijke organisaties lijden beide aan het euvel dat ze voor gewone burgers welhaast ondoordringbaar zijn geworden
Wat vindt Sybrand Haersma Buma ervan?
Dit zegt Sybrand Haersma Buma, politiek leider van het CDA, over het maatschappelijk middenveld:
"De maatschappelijke onderneming heeft alleen toekomst als die zich weet te verbinden met de gemeenschap. Met de samenleving. Wanneer betrokkenen kunnen spreken van ónze school, ónze corporatie en óns verpleeghuis, liggen we op koers. Niet in klassieke verzuilde zin, niet als afhankelijke burgers. Maar als uiting van eigentijds burgerschap."
"Een wettelijke regeling voor de maatschappelijke onderneming is een duidelijke keuze voor de samenleving. Het is vooral geen vorm van staatsdenken. Het brengt de gemeenschap in positie om zeggenschap uit te oefenen. Zo krijgen we maatschappelijke meerwaarde en krijgen mensen de ruimte om op te komen voor zelfbeheer en zelforganisatie."
