Bussemaker wil dat studenten kennismaken met gematigde islam

Ze leren in Rabat over de verschillende stromingen binnen de islam, maar ook over hoe Marokkaanse moslims denken over sekseverschillen en hoe verschillende bevolkingsgroepen er, ondanks verschillen in religie en Arabische dialecten, naast elkaar leven.

De keuze voor Marokko is bewust, zegt Bussemaker desgevraagd. In dat land is ‘de gematigde islam de norm’. Ze hoopt dat de studenten als ze na hun afstuderen dokter, beleidsmaker of docent worden en te maken krijgen met een situatie waarin de islam een rol speelt, beseffen dat er moslims in vele soorten en maten zijn. En dat hoewel uiterst orthodoxe en radicale types het nieuws domineren, er landen zijn waarin moslims en andersgelovigen vaak gebroederlijk samenleven.

Onderdompelen in Arabische cultuur

De minor- en mastertrajecten worden gegeven door Marokkaanse docenten aan het Nederlands Instituut Marokko, een buitenpost van de Universiteit Leiden. Studenten worden ‘flink gestimuleerd’ om zich onder te dompelen in de Arabische cultuur en bijvoorbeeld te verblijven bij een gastgezin. Er zijn meer universiteiten met instituten in het buitenland, maar het Nimar is met zijn lessen over cultuur en religie is het de enige met een nadrukkelijk maatschappelijke missie.

De trajecten kunnen gevolgd worden door studenten van allerlei studies. Sociologie en religiewetenschappen bijvoorbeeld, maar ook de pabo. Bussemaker en haar collega Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) geven het instituut de komende vier jaar zo’n 2,5 miljoen euro subsidie.

Volgens Bussemaker is de noodzaak van zulke kennis ‘de afgelopen jaren wel duidelijk geworden’. “Kijk naar de opstanden in de Arabische wereld en, recenter, naar de vluchtelingenstromen”, zegt ze. Dat het curriculum draait om de gematigde islam, betekent volgens haar niet dat het ministerie zich mengt in theologische twisten over welke interpretatie van de islam de juiste is. “We willen gewoon dat men kennismaakt met deze stroming, omdat die veel aanhang heeft in de Marokkaanse gemeenschap in Nederland."

Kennis moet doorsijpelen

Onderwijs op duizenden kilometers van huis is niet voor iedereen weggelegd, geeft ze toe. “Het is de bedoeling dat de kennis die studenten hier opdoen, doorsijpelt naar de rest van de samenleving.”

Dat de minister uitgerekend haar hoop vestigt op het Nimar, is opmerkelijk. Het instituut bestaat al sinds 2006. Het verzorgde lessen Arabisch en was een studieplaats voor Nederlandse onderzoekers - totdat Bussemaker in 2013 zelf de subsidiekraan dichtdraaide. Een geval van voortschrijdend inzicht? Nee, zegt ze zelf. “In de loop der jaren was er een pakket subsidies voor buitenlandinstellingen ontstaan waar geen logica in zat. Nu maakt het Nimar dus een doorstart, maar met een andere missie: het is niet langer alleen een studieplek, het dient nu een maatschappelijk doel.”