Buk-raket die MH17 neerhaalde was afkomstig van Russische brigade uit Koersk

Met deze uitkomst is het aantal verdachten van ruim honderd teruggebracht naar ‘enkele tientallen’, zo meldde hoofdofficier Fred Westerbeke vandaag tijdens een tussenrapportage van het internationale Joint Investigation Team MH17.

Wanneer het JIT in staat is om de zaak voor de Nederlandse rechtbank te brengen is nog onzeker, maar dat zal volgens Westerbeke in elk geval binnen vijf jaar gebeuren. Hij begrijpt dat mensen vinden dat het allemaal te langzaam gaat, maar wijst erop dat het bewijs waarmee zijn team komt ‘wettig en overtuigend’ moet zijn en overeind moet blijven in de rechtbank. Het onderzoekscollectief Bellingcat maakte al veel eerder bekend dat het mobiele platform dat de Buk-raket lanceerde van de basis in Koersk afkomstig is.

Het JIT toonde een reconstructie van een transport van zwaar materieel, die is gemaakt met behulp van tientallen foto- en videobeelden, die mensen uit Rusland en Oekraïne maakten en op social media plaatsten. Het opvallende konvooi van minstens vijftig voertuigen trok veel bekijks, zo bleek uit de beelden. Een deel belandde uiteindelijk op een landbouwveldje bij het Oekraïense Pervomajsk, waarvandaan de raket is afgevuurd.

Aan de hand van die overvloed aan beelden kon het team een ‘vingerafdruk’ maken van het bewuste platform. In een animatie was te zien dat deze lanceerinstallatie zeven unieke kenmerken heeft die op geen andere vergelijkbare installaties in Rusland en Oekraïne zijn aangetroffen. Het gaat dan om een boordnummer dat aan de zijkant staat, één wiel dat geen spaken heeft, een opening in een zijschot en verschillende markeringen. Al deze kenmerken komen telkens in dezelfde verhouding terug. “Wij hebben geen enkele twijfel meer dat dit specifieke vehikel de Buk-raket heeft afgeschoten die de MH17 neerhaalde”, zo zei Westerbeke.

Volgens Westerbeke liet hij slechts een deel van de binnengehaalde informatie zien. “We willen geen schade aan de zaak veroorzaken door de verantwoordelijken nu al meer informatie te geven over wat we weten. Ze zouden zich nu al kunnen gaan verdedigen. Pas op de rechtszaak geven we volledige opening van zaken.”

Getuigenbeschermingsprogramma’s

Tijdens de persconferentie in Bunnik, die door de nabestaanden via een livestream gevolgd kon worden, riep hij het publiek op om nadere informatie te verschaffen die het onderzoeksteam kan helpen. Wie weet bijvoorbeeld wie deel uitmaakte van de bemanning van de gebruikte lanceerinstallatie? Ook zoekt Westerbeke mensen die iets kunnen vertellen over procedures en verantwoordelijken van de basis in Koersk. De hulp moet nu vooral uit Rusland komen en volgens Westerbeke zijn er inmiddels in verschillende landen getuigenbeschermingsprogramma’s in werking. “We willen weten waarom de MH17 is neergehaald en wie daarvoor verantwoordelijk zijn geweest.”

Ook heeft JIT nadere informatie nodig over de raket die de MH17 met daarin 196 Nederlanders neerschoot. De kop en de beschermingshuls van de motor werden getoond tijdens de persconferentie. Op de zijkant van de huls staat een code die door het onderzoeksteam is ontrafeld, waardoor bijvoorbeeld bekend is dat motor afkomstig is van een bepaalde Russische fabrikant. Wat het JIT wil weten is wie het handschrift van die code kan herkennen.

Het onderzoekscollectief Bellingcat geeft vrijdag een persconferentie waarin nieuwe informatie over de ramp in Oekraïne bekend wordt gemaakt.

Lees ook: Waarom Rusland geen fouten toegeeft en geen schuld bekent over MH17

Precies drie jaar na de ramp, op 17 juli 2017, was de mogelijkheid dat Rusland verantwoordelijk is in Moskou niet bespreekbaar.