Brussel stuurt Boedapest drie brandbrieven
Hongarije moet op korte termijn drie wetten aanpassen en delen van de nieuwe grondwet veranderen, zo heeft de Europese Commissie gisteren laten weten. Er gingen drie officiële waarschuwingsbrieven naar Boedapest, het begin van procedures die kunnen leiden tot een gang naar het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. Dat de Commissie de zaak hoog opneemt, blijkt uit het feit dat Hongarije een maand krijgt om te reageren, en niet twee maanden zoals gebruikelijk bij deze zogeheten inbreukprocedures.
Brussel vreest voor de onafhankelijkheid van de Hongaarse centrale bank, de rechterlijke macht en de nieuwe toezichthouder op de bescherming van data. "Ik eis van de Hongaarse regering de volledige onafhankelijkheid van de centrale bank. Alle relevante wetgeving, waaronder de grondwet, moet worden herzien", zei eurocomissaris Olli Rehn, verantwoordelijk voor economische zaken en de euro. Hij voegde eraan toe dat alleen daarna onderhandelingen kunnen worden gevoerd over financiële steun van de EU en het IMF voor het bijna bankroete Hongarije.
Brussel wil ook opheldering over de vervroegde pensioenleeftijd voor rechters en aanklagers. Die leeftijd gaat van 70 naar 62 jaar. Door deze maatregel gaan binnenkort veel rechters met pensioen en kan premier Orbán getrouwen benoemen. Maar volgens de EU is het vroege pensioen leeftijdsdiscriminatie. Een derde inbreukprocedure is er vanwege twijfels over de onafhankelijkheid van de data-ombudsman. De vorige data-ombudsman was kritisch, en werd ontslagen. Na een reorganisatie is nu namens de regering een nieuw persoon voor negen jaar benoemd.
Een inbreukprocedure wordt begonnen als wetgeving in een van de 27 EU-landen niet overeenkomt met Europese regelgeving. Hoewel in de EU elke maand tientallen inbreukprocedures worden begonnen tegen zo ongeveer alle landen, ook Nederland, is de aard van deze Hongaarse zaken bijzonder. Meestal gaat het om een verschil van mening over de vrij specialistische uitwerking in nationale wetten van bijvoorbeeld EU-richtlijnen over transport of voedselveiligheid, over het correct verlopen van aanbestedingen of het in acht nemen van milieuvoorchrften.
Met drie zaken tegelijk die alle de onafhankelijk van publieke instellingen betreffen, is er in Hongarije wel iets bijzonders aan de hand. Het herinnert aan vorig jaar, toen de Europese Commissie dreigde met een inbreukprocedure vanwege de uitzetting van Roma door Frankrijk. Ook toen kwam ter sprake dat de 'waarden van de Europese Unie' als vrijheid en democratie ter discussie werden gesteld.
Frankrijk paste na waarschuwingen de wetgeving snel aan. Zo zal het in Hongarije ook wel gaan. De Hongaarse regering heeft gezegd blij te zijn dat het verhitte politieke debat dat de laatste weken zowel in Hongarije als daarbuiten werd gevoerd over een reeks van Hongaarse wetten, nu wordt teruggebracht tot een gesprek over juridische formuleringen op drie terreinen.
Hoewel sommige Europeanen in Brussel een almachtig bestuursmonster zien, heeft de Europese Commissie over veel beleidsterreinen nauwelijks zeggenschap. Media, onderwijs, godsdienst en sociaal beleid vallen onder de lidstaten. En precies op die terreinen werd de laatste tijd in Hongarije een reeks van besluiten genomen. De EU kan, tot opluchting van de Hongaarse regering, niet optreden tegen de bepaling in de Hongaarse grondwet dat een huwelijk uitsluitend tussen man en vrouw kan plaatshebben, of het feit dat de Hongaarse regering de erkenning heeft geschrapt van honderden levensbeschouwelijke organisaties.
