Brit wil wel fietsen, maar het is gewoon niet veilig

De witte 'spookfiets', vastgeklonken aan het hek op de hoek van Camden Road en St Pancras Way, is een wrange waarschuwing voor iedere passerende fietser. Hier kwam de Poolse studente Paula Jurek (20) vorig jaar onder een vrachtwagen die links afsloeg. Het was het tiende ongeluk op deze kruising in drie jaar tijd, dit keer met fatale afloop.

In de Londense wijk Camden heb je groene fietsbanen op de weg, soms zelfs helemaal aparte fietspaden; fietsers zouden zich hier al snel een beetje veiliger kunnen wanen dan elders in de Britse hoofdstad. Maar die illusie duurt nooit lang. Ook al kunnen ze het razende verkeer op Camden Road, 'death mile' in de woorden van een lokaal raadslid, vermijden, niemand ontkomt aan de gevaarlijke kruisingen van deze belangrijke verkeersader.

De witte fietsen duiken overal in de hoofdstad op, een trend overgewaaid uit San Francisco. Vorig jaar kwamen zestien fietsers om in het Londense verkeer, drie meer dan het jaar daarvoor. Drie ongelukken in november schudden Londen definitief wakker: twee doden in Oost-Londen, nog wel op de 'fietssnelwegen' die de fietsende burgemeester Boris Johnson heeft aangelegd; en een bijna fataal ongeluk in Zuid-Londen, waar een journaliste van The Times van onder de wielen van een vrachtwagen kon worden bevrijd.

"Het is tijd dat er iets gebeurt", zegt Christopher Hedley (61) die al sinds 1973 naar zijn werk fietst, maar nooit eerder meedeed aan eerdere protestacties. Hedley wachtte samen met bijna 2000 andere fietsers op het startschot voor een protesttocht langs het parlement aan de vooravond van het parlementaire debat dat gisteren werd gehouden. Het is eerste fietsveiligheiddebat sinds 1996, en dat terwijl het aantal fietsers de laatste tien jaarexponentieel is toegenomen. Boven de gele hesjes steekt een bord uit: "Ik wil fietsen, maar ik voel me gewoon niet veilig."

De demonstratie is een initiatief van The Times, die begin deze maand naar aanleiding van wat hun redacteur overkwam met veel publiciteit zijn eigen campagne Cities fit for cycling startte. De krant pleit onder andere voor sensoren op vrachtwagens om fietsers te detecteren, herontwerp van de 500 gevaarlijkste kruisingen (de burgemeester is al met een inventarisatie begonnen), een maximum snelheid van 20 mijl per uur in de bebouwde kom, meer geld voor fietspaden en training. Fietsveiligheid moet onderdeel worden van het rijexamen.

Een andere organisatie, London Cycling Campaign, lanceerde deze maand Love London, Go Dutch, waarin de kandidaten voor de Londense burgemeestersverkiezing van komende maand oproept de straten in Londen 'net zo veilig en uitnodigend te maken voor fietsen als in Holland'. De Nederlandse ambassade steunt het initiatief. En Transport of London, verantwoordelijk voor het verkeer in de hoofdstad, voert sinds oktober speciale campagnes om automobilisten bewust te maken van fietsers en andersom fietsers te wijzen op de gevaren van vooral vrachtwagens.

"De veiligheid is iets verbeterd, maar het is nog steeds niet veilig genoeg", zegt Hedley. "Een dode te veel, we kunnen dit niet laten gebeuren", luidt zijn motivatie om zich aan te sluiten bij de protesttocht. London is nog niet het 'fietsersparadijs' dat het volgens de burgemeester moet worden. Het zit hem niet alleen in veiligere kruisingen, sensoren voor vrachtwagen, of meer training, zegt Hedley. "Iedereen moet meer oog hebben voor verkeersveiligheid. Veel mensen misdragen zich in het verkeer, fietsers gaan door rood en veel voetgangers kijken ook niet uit."

"Wie fietst, zeker in een drukke stad, weet dat hij elke keer zijn leven in eigen hand neemt", zei premier David Cameron, die tot aan zijn premierschap regelmatig zelf naar het parlement fietste, deze week. Maar meer dan de reeds beloofde 13 miljoen pond (15,5 miljoen euro) landelijk voor fietslessen voor kinderen en 18 miljoen pond voor veiliger fietsroutes lijkt er niet in te zitten. De minister voor Transport vindt dat de private sector met geld en initiatieven moet komen.

Drie keer zo veel kans op dodelijk fietsongeluk
In 2010 steeg het aantal fietsdoden in het Verenigd Koninkrijk met zeven procent naar 111, terwijl het totale aantal verkeersdoden met 16 procent afnam. Kanttekening daarbij is wel dat er de laatste jaren ook veel meer wordt gefietst. Tussen 2000 en 2010 steeg het aantal fietsers in het Verenigd Koninkrijk met 20 procent (in sommige steden met meer dan 100 procent). Het aantal fietsongelukken daalde met 17 procent, maar dat is een kleinere daling dan onder andere verkeersdeelnemers en is een mager resultaat vergeleken met andere landen waar veel meer gefietst wordt, aldus actievoerders.

Een kwart van het aantal dodelijke fietsongelukken gebeurt in een botsing met vrachtwagens, vaak als ze linksaf slaan. In Londen is dat zelfs de helft, bussen die te dichtbij rijden meegerekend. Britse fietsers lopen drie keer meer kans op een dodelijk ongeluk dan Nederlandse.

undefined