Brieven van pianobouwer Érard als basis voor nieuw theaterstuk met muziek

Pierre Érard was de beroemdste pianofabrikant van de 19de eeuw. Niet alleen in Parijs en Londen, waar zijn fabrieken waren gevestigd, maar overal in Europa gaven pianisten en componisten, zoals Liszt, Berlioz en Wagner, de voorkeur aan Érard-vleugels. Pierre had zijn imperium te danken aan zijn geniale oom Sébastien, die de fabriek eind achttiende eeuw had opgericht en in 1821 het vleugelmechaniek patenteerde dat de pianovirtuozen ongekende technische mogelijkheden bood.

Onlangs werd de tot nu toe in een hermetisch gesloten privéarchief bewaarde briefwisseling tussen Pierre en Sébastien Érard ontsloten. Het was de in Érard gespecialiseerde pianorestaurateur Frits Janmaat die als een van de eersten de circa 2000 brieven kon bestuderen. Hij bracht pianist en Érard-bewonderaar Maarten van Veen op het idee om de fascinerende inhoud te verwerken in een opera.

Robin de Raaff kreeg de opdracht de muziek voor 'La vie et mort d'Érard' te componeren. Van Veen schreef het libretto en dirigeerde het DoelenEnsemble in de wereldpremière in de Doelen. Een traditionele opera is dit niet - concertant uitgevoerd en zonder inbreng van een regisseur. De eerste en derde akte bestaan uit scenisch statische monologen gezongen door Camille, de weduwe van Pierre (sopraan Rianne Wilbers). Tussen de op de podiumvloer rondslingerende brieven blikt zij in de eerste akte verward en bedroefd terug op het gelukkige leven dat zij met Pierre tot diens dood in 1855 had.

In de derde akte richt zij zich hoopvol op de toekomst van het prachtige pianobedrijf dat zij nu in haar eentje moet gaan leiden. De tweede akte verbeeldt een droom van Camille, waarin zij met Pierre (gespeeld door acteur Abel de Vries), kibbelt over de tafelschikking van een diner op hun kasteel Château de la Muette waarin Liszt, Wagner, Gounod en vele andere musici zullen aanschuiven. Die tweede akte is een gesproken dialoog - een wel erg boertig gespeelde klucht! - gelardeerd met geciteerde originele liederen met pianobegeleiding (op een Érard-concertvleugel uit 1881) van Liszt, Rossini, Massenet en Wagner.

Voor de hoek-aktes componeerde De Raaff boeiende ensemblemuziek in een idioom dat weinig associaties oproept met de klankwereld van de tijd van Érard, maar wel expressief de hersenspinsel van de weduwe Érard onderstreept. Alle lof voor Rianne Wilbers, die zich in recordtijd De Raaffs moeilijke noten eigen maakte en met vocaal meesterschap en veel uitdrukking de opera droeg.