Breivik verspreidt boodschap, ook uit cel

Anders Behring Breivik kan zijn politieke boodschap vanuit de gevangenis blijven verspreiden. Gevangenisstraf beperkt zijn vrijheid van meningsuiting niet. Dat zegt Ellen Bjercke, senior raadgever van de Ila-gevangenis waar Breivik vast zit.

"Er zijn wel grenzen", legt Bjercke uit. "Als het om veiligheid of nieuwe criminele activiteiten gaat of het noemen van namen van mede-gevangenen, dan is dat verboden. Maar hij houdt het recht op vrijheid van meningsuiting, ongeacht of hij nu gevangen zit of niet."

Wel worden alle in- en uitgaande geschriften gecontroleerd, aldus Bjercke. "Wij plegen geen censuur op wat hij schrijft of ontvangt. Wij lezen uitgaande en binnenkomende post, maar zolang er niets illegaals in staat, is er geen contact met de politie en kan hij schrijven en ontvangen wat hij wil."

Breivik volgt het nieuws op de voet en ontving bovendien sinds januari honderden brieven van overal ter wereld. De man die 69 jongeren doodschoot en acht mensen vermoordde met een zware bom heeft fans. Op de website van de krant VG staat een video-interview met een 23-jarige Amerikaanse briefschrijver die zijn volledige steun geeft aan de aanslagen en Breiviks ideologie. De forensische psychiaters die als eersten Breiviks geestelijke toestand onderzochten, zeggen dat veel briefschrijvers de terminologie van de Noor overnemen. Enkele fans laten weten dat ze extremer in hun denken zijn geworden.

Breivik zelf stuurde begin april zijn eerste ingezonden brief naar de door hem zo gehate Noorse media. In maar liefst 38 pagina's valt hij het rapport aan dat hem ontoerekeningsvatbaar verklaart. VG publiceerde de brief sterk verkort, andere media plukten er citaten uit voor een nieuwsverhaal.

Bjercke is niet in Breiviks cel geweest, maar beschrijft een standaardverblijf in Ila. "Een bureautje, bed, kast, tv en radio. Breivik heeft in de cel naast hem de beschikking over een computer om zich op zijn proces voor te bereiden. Nee, de gevangenen hebben geen toegang tot internet."

Noorse media speculeren dat als Breivik ontoerekeningsvatbaar wordt verklaard, hij naar het psychiatrisch hospitaal Dikemark wordt overgebracht. De krant Aftenposten stelt dat hij dan makkelijker de beschikking krijgt over telefoon en internet. "Er zijn patiënten met een Facebook-pagina", zegt een Dikemark-medewerker in die krant.

Yngve Ystad, directeur van Dikemark, ontkent dat. "Alleen onder toezicht mogen patiënten gebruik maken van internet en van deelname aan sociale media is geen sprake. Ook aan telefoneren zijn strenge voorwaarden verbonden."

Maar Breivik zal niet naar Dikemark komen, vermoedt Ystad. "De ministeries van volksgezondheid en justitie hebben bepaald dat de drie strengst beveiligde psychiatrische ziekenhuizen van Noorwegen niet voldoende beveiligd zijn om Breivik te plaatsen. Het ligt eerder voor de hand dat binnen de zwaar bewaakte Ila-gevangenis, al dan niet tijdelijk, een aparte afdeling wordt ingericht."

Beleid over hoe Breivik dan met telefoon, internet en brieven mag omgaan, is nog niet geformuleerd. Bjercke van de Ila-gevangenis: "Dat zal niet veel verschillen van wat Dikemark nu doet. Vermoedelijk dus nog minder controle over de brieven. Maar dat moet nog uitgewerkt worden."

Diverse Noorse politici worstelen er mee dat Breivik zijn zendingswerk kan voortzetten. Vrijheid van meningsuiting voor iedereen is een groot goed in Noorwegen, betogen ze, maar ze zouden toch graag onderzocht zien of er geen mogelijkheden zijn de teugels in dit geval iets aan te halen.

undefined