Brand verwoest werkbarak van Anne Frank
Het besef groeit dat de barakken van Westerbork historische betekenis hebben. Voor barak no. 57, waarin Anne Frank werkte, komt dit te laat. Een brand verwoestte de huidige landbouwloods.
Hij had de plannen voor de verhuizing eindelijk rond, zegt Dirk Mulder, directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Na de bouwvak zou barak 57, die in Veendam gebruikt werd als landbouwschuur, worden gedemonteerd en teruggebracht naar Westerbork. Om daar een fysieke herinnering te vormen aan de ruim 100.000 joden, Sinti en Roma die vanuit Westerbork naar Duitse kampen werden gedeporteerd.
Maar een felle brand gisterochtend zette een streep door Mulders plan. Van de barak, die in 1957 werd afgebroken en in Veendam weer werd opgebouwd, is zo’n zeventig procent verwoest.
Daarmee is een uniek stukje geschiedenis verloren gegaan. In de barak moesten Anne Frank en haar zusje Margot in 1944 batterijen slopen. Barak no. 57 was ook om een andere reden interessant, zegt Mulder. „We hebben filmopnames uit 1944 van dat werk.”
De landbouwloods in Veendam was, voor zover bekend, de enige nog overgebleven werkbarak uit Westerbork. Mulder wist al zo’n twintig jaar van het bestaan van het bouwsel. Hij vroeg de eigenaar indertijd of deze de barak wilde afstaan. Daartoe was de boer wel bereid – hij wilde de barak zelfs schenken aan het Herinneringscentrum. Maar omdat hij van de gemeente Veendam geen toestemming kreeg om een nieuwe schuur voor zijn landbouwwerktuigen te bouwen, bleef de barak op zijn plaats.
Pas een jaar geleden maakte Mulder opnieuw werk van barak no. 57. Deze keer bleek de gemeente Veendam wel bereid om mee te werken, de bouwvergunning voor een nieuwe schuur ligt klaar. Op de vraag waarom hij niet eerder probeerde de barak te veroveren, zegt Mulder: „We hadden vroeger nog onvoldoende besef van de waarde van oorlogserfgoed. Lange tijd werd gedacht: ’Daarmee rijt je wonden open.’” In het voormalige kamp herinneren alleen foto’s en symbolische ophogingen aan de plekken waar de circa honderd bouwsels ooit stonden.
Naast de gisteren verwoeste werkbarak bestaat er nog één authentieke woonbarak. Die staat in Zwiggelte en fungeert als varkensschuur. De eigenaar daarvan wil die barak wel afstaan, in ruil voor geld om een nieuwe schuur te bouwen. Mulder hoopt dat de brand het besef doet groeien dat dit bouwwerk van historisch belang is en dat hij daarvoor geld bij elkaar krijgt.
De niet verwoeste stukken van barak no. 57 – een zijgevel en een deel van de voorgevel – wil hij deze herfst alsnog naar Westerbork laten transporteren.
