'Bos-variant flitstrein zal sloop honderden woningen eisen'

Vrijdag zullen ze het weten; dan worden de resultaten van het onderzoek bij de gemeenten Leiderdorp, Delft, Leiderdorp en Leidschendam op tafel gelegd. Maar al bij voorbaat staat vast dat Den Haag op stevig verzet van Leiderdorp zal kunnen rekenen als de WB 3 wordt geadviseerd en de politiek daaraan gehoor geeft.

WB 3 kwam op tafel bij de inspraakrondes na het verschijnen van de tweede HSL-nota in 1994. Het kabinet sprak daar een voorkeur in uit voor het tracé A 1 dat tussen Schiphol en Rijpwetering de rijksweg A 4 zou volgen en vervolgens ten noorden van Leiderdorp het Groene Hart naar Rotterdam in zou duiken. Een soort compromis: niet dwars door het Groene Hart, maar voor een belangrijk deel erlangs. En Leiderdorp zou worden gespaard. Maar velen rond Leiderdorp waren daar niet echt blij mee. Onder hen ir. Wim Bos.

Op zijn tekentafel verscheen een andere variant: een HSL die langs de rijkswegen A 4 en A 13 zou lopen en het Groene Hart geheel groen zou laten. Wèl wat duurder (800 miljoen tot een miljard). En een paar lastige knelpunten zaten er óók in, zoals het net voltooide, uit enkele tientallen viaducten, tunneltjes en fly-overs bestaande verkeersknooppunt tussen Ypenburg en Leidschendam. Daar zou de flitstrein eventueel overheen moeten. Maar technisch kon dat, had hij berekend.

Ook het vliegveld Zestienhoven vormde zo'n obstakel. Volgens het plan zou de lijn er onderdoor moeten, al lijkt dat voorbarig, omdat over de toekomst van het vliegveld nog geen besluit is genomen. Dan rijzen problemen oost van Delft, waar een Vinex-lokatie wordt ontwikkeld (woningbouw). En dan ligt er de barrière bij Leiderdorp, waar de HSL midden in de bebouwde kom ondergronds de (te verbreden) A 4 zou moeten kruisen. Daar vooral wrikt de schoen voor de Leiderdorpers.

Al eerder hadden die hun ongenoegen uitgesproken over de HSL-plannen. Een rampzalig idee vonden ze het toen het kabinet in 1991 zijn voorkeur uitsprak voor bundeling van de HSL en de A 4 door Leiderdorp (variant B 3).

Beleidsmedewerker HSL bij de gemeente W. S. Vogel spreekt nog steeds van “zeer schadelijke gevolgen”. “Een verbrede A 4, die op zich al een ruimtebeslag van 100 meter breed legt en daarnaast ook nog een spoorlijn. Dat zou ramzalige gevolgen hebben voor de wijken Kerkwijk en Oranjewijk langs de snelweg. Daar zouden zeker 250 woningen moeten worden gesloopt.”

Door het verzet is B 3 uiteindelijk in de ijskast verdwenen en kwam in de nieuwe HSL-nota van 1994 de A 1 naar voren. Ook niet ideaal in de ogen van Leiderdorp, want dat ziet nog steeds het liefst een flitstrein over bestaand spoor. Maar in ieder geval beter dan de variant van ir. Wim Bos. “Die is voor Leiderdorp nog schadelijker dan B 3”, zegt Vogel.

Dit vooral omdat voor de bouw van de spoortunnel de A 4 tijdelijk zal moeten worden verlegd. “Daardoor zullen dus nog meer huizen moeten worden gesloopt.”

Leiderdorp is vooral verontrust door recente uitspraken van milieuminister De Boer, die herhaaldelijk heeft laten blijken uit milieu-oogpunt wel wat in de Bos-variant te zien. De gemeente is kwaad op de minister, “omdat zij nog voordat alle studies zijn afgerond al een voorkeur heeft uitgesproken, zonder dat het tracé zelfs maar met de betrokken gemeenten en de provincie is besproken”. In een recente brief aan de minister spreekt de gemeente dan ook over “zorg en verontwaardiging”.

De ministeriële uitspraken komen naar de mening van Leiderdorp op een ongelukkig moment. Net nu plannen worden ontwikkeld om de (te verbreden) A 4 in de bebouwde kom een verdiepte ligging te geven. Die plannen worden nu weer ernstig doorkruist, vindt de gemeente.

Leiderdorp voert nòg een argument aan tegen de Bos-variant: de hoge kosten. Vogel: “Als je de extra kosten zou aanwenden om het geplande A 1-tracé te verbeteren, zou je de HSL op het hele traject tussen de Oude Rijn en Ringvaart ondergronds kunnen aanleggen. Daarmee zou je in ieder geval aan een aantal bezwaren in de streek tegemoet komen.”

Leiderdorp lijkt intussen in zijn verzet tegen het nieuwe plan warme steun van Rotterdam en Amsterdam te krijgen. In een brief aan minister Jorritsma (verkeer) pleitten zij nog onlangs voor een versnelde aanleg van het A 1-tracé. Zij willen al direct de schop de grond in en niet wachten op de procedures rond alweer een nieuw tracé. Een snelspoor brengt niet alleen beide steden dichter bij elkaar, het zal ook de wegen ontlasten en dat is ook goed voor het milieu, schrijven zij. De gemeenten hebben zelfs zo'n haast dat zij de minister vragen niet te wachten tot met de Belgen een akkoord is bereikt over het tracé tussen Antwerpen en Rotterdam. Als dat akkoord nog lang uitblijft, moet het spoor Amsterdam-Rotterdam maar worden losgekoppeld van de HSL, vinden de gemeenten.

Vooralsnog lijkt dat er niet in te zitten. Door de vertraging als gevolg van de ingebrachte alternatieven (naast de Bos-variant is ook een HSL over bestaand spoor nog eens onderzocht) zal het tot zeker na het volgende zomerreces van de Kamer duren voor het kabinet met de planologische kernbeslissing PKB 3 zijn voorkeur uitspreekt.

Voor Amsterdam en Rotterdam een tegenvaller. Maar ook de gemeenten aan de nog papieren Bos-variant hebben hun bezwaren. Naar hun mening moet het nu ineens allemaal te snel. Zij moeten al uiterlijk 26 januari hun schriftelijke reactie klaar hebben om nog aan de inspraakronde te kunnen deelnemen. En dat is naar hun oordeel veel te vroeg om een gedegen werkstuk op tafel te leggen.