Taal

Bokito heeft als metafoor in onze taal kingkongachtige proporties aangenomen

Gorilla Bokito inspireerde een reeks aan uitdrukkingen. Beeld ANP
Gorilla Bokito inspireerde een reeks aan uitdrukkingen.Beeld ANP

Tien jaar geleden, op 18 mei 2007, ontsnapte de gorilla Bokito uit zijn verblijf in Blijdorp en viel een bezoekster aan. Achteraf bleek dat de opmaat te zijn voor een nog altijd groeiende reeks nieuwe woorden.

Ton den Boon

Meteen nadat de dierentuin het verblijf van de gorilla had aangepast, gonsde de term 'Bokito-proof' rond. Bokito werd een woord voor een 'agressieve man of een machoman' en ook van abri's en bushokjes werd al snel gezegd dat ze 'bokitoproof' (vandalismebestendig) moesten zijn. Eind 2007 werd bokitoproof gekozen als Woord van het Jaar.

Niettemin dachten sommigen dat beide woorden snel weer vergeten zouden zijn. Dat is niet het geval: bokitoproof kreeg na 2007 zelfs een ruimere toepassing. Zo citeerde Trouw op 1 maart jongstleden oud-minister van financiën Wouter Bos, die bleek te vinden dat de financiële sector 'bokitoproof' (de krant spelde 'Bokito-proof') moest worden.

Het woord bokito zelf is nog succesvoller, vooral als eerste deel in samenstellingen. Zo stond eind vorig jaar in een Trouw-artikel over Donald Trump dat hij een 'bokito-achtig voorkomen' heeft. In januari typeerde Charles Groenhuijsen het optreden van Trump als 'bokitogedrag' (machogedrag) en in diezelfde maand wees Diederik Samsom 'bokitopolitiek' (agressieve politiek) af als middel om de verdeeldheid in de samenleving aan te pakken. Deze samenstellingen - en ook bokitokapitalisme (agressief kapitalisme) en bokitoman (alfaman) - maken duidelijk dat Bokito een metafoor is geworden, net als zijn verre familielid King Kong eerder is overkomen.

tdb@taalbank.nl

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden