Bloemen en kritiek voor invalburgemeester Peter Rehwinkel

Peter Rehwinkel wil vooruitkijken, zei hij gisteren op zijn eerste werkdag als waarnemend burgemeester van Zaltbommel. "Ik hoop dat anderen dat ook kunnen."

Dat lijkt er niet op. Na zijn benoeming stak meteen een storm van verontwaardiging op. Website Geenstijl noemde hem 'leugenaar' en 'wachtgeldgraaier' en nog zo wat. Op Twitter schreef SP-bestuurslid Thijs Coppus: 'De zaak bedonderen, wachtgeld ontvangen en als dank een nieuw baantje'.

En volgens Alfred Meester, journalist bij het Dagblad van het Noorden, maakt 'dit soort onbegrijpelijke benoemingen dat het volk zich afkeert van de politiek'.

Project X

Die beroering komt voort uit Rehwinkels periode als burgemeester van Groningen. Hij kreeg al kritiek op zijn optreden rond het uit de hand gelopen facebookfeestje Project X in Haren in 2012. En die kritiek zwol aan toen hij een jaar later ontslag nam om te gaan werken bij een internationale club van lokale overheden in Barcelona. Dat bleek even later vrijwilligerswerk te zijn - en zelfs dat ging uiteindelijk niet door - waardoor hij recht op wachtgeld kreeg. Een deel daarvan stortte hij trouwens terug.

Reden genoeg om hem een klus als waarnemend burgemeester te ontzeggen? Nee, vinden commissaris van de koning Clemens Cornielje (die hem benoemde) én de fractievoorzitters in de gemeenteraad (die daarvoor steun uitspraken).

"Ik had wel wat reuring verwacht", zegt Kees Metz van ZVV, met vijf zetels de grootste fractie. "Maar zó heftig? Ongelooflijk. Idioot. En afschuwelijk voor hém."

Nee, niet alles wat Rehwinkel in Groningen deed, 'verdiende de schoonheidsprijs', vindt Metz. "Maar moet je daar de rest van je leven voor gestraft worden? Hij was eerder burgemeester in Naarden en daar liepen ze met hem weg, hoor. Hier kan hij laten zien dat hij zo'n soort gemeente goed aankan."

Compassie

Een waarnemerschap als poging tot rehabilitatie, dat komt vaker voor, zegt Arno Korsten, die als hoogleraar bestuurskunde veel onderzoek deed naar het burgemeestersambt. "De vraag is steeds: ging iemand te ver over de schreef voor een herkansing of niet? Rehwinkel zit op het randje, is mijn indruk. Maar voor het volk, althans een déél ervan, is het duidelijk. En dat verbaast me niets. Het cynisme over politici en bestuurders zit diep. Compassie, dat woord hoor je nauwelijks nog."

De commissaris van de koning en de gemeenteraad moeten nu de rug rechten en volhouden: het waait wel over.

"Maar dit zal gevolgen hebben voor volgende gevallen", verwacht Korsten. "Deze onrust zegt iets over hoe Nederland ervoor staat. Kennelijk kan je niet voorzichtig genoeg zijn, ook niet bij het benoemen van waarnemers."

Rehwinkel zelf wil niet van een rehabilitatie spreken. Hij heeft ook leuke reacties gehad, zegt hij, bloemen uit Groningen bijvoorbeeld. "Ik heb er erg veel zin in", voegt hij eraan toe. "Ja, ik heb ook oog voor wat er van me gevonden wordt. En dat doet me iets. Natuurlijk."

Is dit hoe het tegenwoordig nu eenmaal in Nederland toegaat, zoals Korsten zegt? "Ach", zegt Rehwinkel. "Ik zucht eens diep, en daar laat ik het maar bij."

Politici in opspraak

Wanneer kan een beschadigd politicus of bestuurder terugkomen? Dat verschilt per geval, zegt bestuurskundige Arno Korsten. Neem Mark Verheijen, vertrokken als Kamerlid vanwege dubieuze declaraties. "Heeft nog geen baan."

Of Ricardo Offermanns, die burgemeester van Roermond wilde worden, zich liet helpen door wethouder Jos van Rey en veroordeeld werd wegens 'passieve omkoping'. "Politieke loopbaan voorbij."

Rehwinkel is niet veroordeeld. Toch zou zijn rehabilitatie erbij geholpen zijn als hij nog eens publiekelijk 'nederig' terugblikte op zijn Groningse tijd, zegt Korsten.

Rechtszaken helpen niet altijd. Bram Peper kwam in opspraak vanwege de 'bonnetjesaffaire' uit de tijd dat hij burgemeester van Rotterdam was. "De rechter rehabiliteerde hem. Maar tussen hem en Rotterdam is het niet meer goed gekomen."

Lees ook: 'Rehwinkel naar Zaltbommel'