Update
Bloedige strijd rond Tripoli, inwoners hamsteren voedsel en water
Generaal Haftar, een oud-beschermeling van de CIA, probeert de Libische hoofdstad te veroveren. Hij werpt zich op als islamistenvreter.
Het Noord-Afrikaanse Libië dreigt af te stevenen op een grootscheepse bloedige strijd om de hoofdstad Tripoli. Troepen van het Libische Nationale Leger (LNA) naderden Tripoli dit weekeinde van verschillende kanten en probeerden zondag de voormalige internationale luchthaven ten zuiden van de stad in te nemen. De troepen waren daarmee nog zo’n 25 kilometer verwijderd van het centrale plein van de stad. De kleine rudimentaire luchtmachten van de LNA en de regering in Tripoli bestookten elkaar ook. Tot dusverre zijn 11 mensen omgekomen en 23 mensen gewond geraakt, zo meldt de regering die door de Verenigde Naties wordt erkend.
De Europese Unie kijkt met toenemende bezorgdheid naar het oplaaiende geweld in Libië. De EU-ministers van buitenlandse zaken bespreken de situatie maandag tijdens overleg in Luxemburg.
Bewoners van de hoofdstad sloegen zondag massaal voedsel en drinkwater in en buitenlandse overheden evacueerden hun medewerkers. De Verenigde Staten trokken hun kleine contingent militairen terug, de Italiaanse oliemaatschappij Eni haalde haar Italiaanse personeel weg en ook de Verenigde Naties trokken medewerkers terug. Zondag probeerden de VN de strijdende partijen vergeefs over te halen tot een twee uur durend staakt-het-vuren voor de evacuatie van gewonden.
Een verklaring van de VN-Veiligheidsraad waarin de troepen van generaal Haftar werden opgeroepen om hun opmars naar Tripoli te staken, werd bovendien geblokkeerd door Rusland. De Russische delegatie vroeg dat de formele verklaring alle Libische legers, en niet alleen die van Haftar, zou oproepen om de strijd te staken, zeggen diplomatieke bronnen. De VS verwierpen die aanpassing. En dus kantte Rusland zich tegen de verklaring in zijn geheel, aldus diplomaten. Verklaringen in de Veiligheidsraad moeten unaniem goedgekeurd worden.
Snelle opmars
De plotselinge, snelle opmars van de LNA brengt de vredesconferentie in gevaar die de VN later deze maand hopen te houden in het Libische oaseplaatsje Ghadames, bij de grens met buurlanden Algerije en Tunesië. Niettemin probeerde de VN-gezant voor Libië, Ghassan Salamé, de moed erin te houden. “We hebben een jaar aan deze conferentie gewerkt. We geven het niet snel op.”
Libië bestaat sinds de val van dictator Muammar Kadafi acht jaar geleden uit een verzameling stadsstaatjes met tientallen rivaliserende milities. Er is wel een internationaal erkende regering die wordt gesteund door de Verenigde Naties, maar die heeft buiten Tripoli weinig in te brengen en heeft zelfs de hoofdstad niet echt in handen. Zij is grotendeels afhankelijk van diverse strijdgroepen, waaronder radicale islamisten die de stad beheersen, de bevolking afpersen en verwikkeld zijn in criminele activiteiten, waaronder het smokkelen van migranten die over zee naar Europa willen.
Het Libische Nationale Leger, dat nu oprukt naar Tripoli, is een rebellengroep die wordt geleid door generaal Khalifa Haftar, een 75-jarige oud-officier van Kadafi’s leger. Haftar steunde in 1969 de staatsgreep waarmee kolonel Kadafi aan de macht kwam, maar probeerde hem later met een nieuwe coup af te zetten.
Ballingschap
Nadat dit was mislukt, woonde hij jarenlang in ballingschap in de Verenigde Staten, als beschermeling van de inlichtingendienst CIA. Toen Kadafi in 2011 tijdens de zogenoemde Arabische Lente met westerse luchtsteun werd verdreven, keerde Haftar terug naar Libië.
De generaal werpt zich nu op als ‘islamisten-vreter’ die kan voorkomen dat terreurgroepen als Al-Qaida en Islamitische Staat voet aan de grond krijgen in Libië. Hij wordt gesteund door onder meer Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Frankrijk en Rusland. Vanuit de noordoostelijke kuststad Benghazi, zijn bolwerk, wist hij laatst met een verrassingsoffensief het zuiden van Libië, inclusief olievelden, al te veroveren. En nu hoopt hij dus ook Tripoli in te nemen; de hoofdprijs.
Veel Libiërs volgen de opmars van het Libische Nationale Leger met gemengde gevoelens. De meeste inwoners van het Noord-Afrikaanse land verlangen naar vrede en beseffen dat Haftar die misschien met harde hand kan brengen. Maar ze beseffen ook dat de generaal, als hij eenmaal het hele land in handen heeft, zich weleens kan ontpoppen tot een nieuwe dictator à la Kadafi.
Lees ook:
Libië staat aan de rand van een burgeroorlog
In Libië dreigt een chaotische burgeroorlog. De strijders van milities die onder het commando staan van generaal Khalifa Haftar van het Libische Nationale Leger (LNA) rukken op naar de hoofdstad Tripoli.
