Biologisch? De boer wil wel, nu de consument nog

De gevolgen van intensieve landbouw houden de gemoederen danig bezig. In de Leeuwarder Courant lezen we geregeld over landschapspijn en groene woestijnen. Onlangs had iemand het zelfs over een groene hel. Wie er verantwoordelijk is voor deze hel, blijft het grote twistpunt.

Wij bezitten een melkveehouderij in Friesland en zijn sinds kort biologisch. Aan de omschakeling naar biologisch is een heel proces van bewustwording voorafgegaan. Wij konden namelijk ook erg genieten van strak gemaaide weiden en strooiden met plezier kunst- en drijfmest om het gras snel te laten groeien. Het gaf veel voldoening om steeds meer melk te produceren. Totdat we erachter kwamen dat de grutto 's zo hun jongen niet groot konden krijgen: ons weiland van overvloed bood hun niet genoeg voedsel. Ze verhongerden. Dit was voor ons het begin van anders denken en anders boeren.

Eerst probeerden we het met minder kunstmest en minder vergif ('gewasbescherming'). We streefden naar extensivering, kruidenrijk gras en minder krachtvoer voor de koe. Hierdoor gaven de koeien minder melk. Dat verlies aan opbrengst probeerden we uit de markt te halen. Dit viel echter niet mee; waarschijnlijk was het verschil dat we maakten niet duidelijk genoeg voor de consument.

Daarom besloten we om te schakelen naar biologisch. Met het eko-keurmerk is voor iedereen duidelijk waar we voor staan en krijgen wij een meerprijs voor de melk. We zijn helemaal gestopt met kunstmest en gif. Dit was geen probleem. Het was zelfs heel motiverend om te ervaren hoe relatief kleine maatregelen, grote verschillen voor de weidevogels, het gras en het bodemleven opleverden. We zagen een weelde aan bloemen en dierenleven ontstaan.

De wereld voeden
Sommigen zullen nu denken: biologisch is helemaal niet duurzaam, we moeten de wereld voeden. De wereldbevolking groeit deze eeuw waarschijnlijk naar negen miljard mensen en die moeten allemaal eten. Volgens de Britse bioloog Dave Goulson levert biologische teelt weliswaar twintig procent minder op, maar als je dat afzet tegen alle voedselverspilling krijg je weer een heel ander plaatje. Bovendien is overgewicht momenteel net zo'n groot gezondheidsprobleem als ondervoeding.

Wij hebben landen als India, Oeganda en Indonesië bezocht en gezien hoe de productie daar door simpele maatregelen verhoogd kan worden. In India wordt bijvoorbeeld net zo veel melk geproduceerd als in West-Europa. Dit gebeurt met miljoenen koeien die gemiddeld tachtig procent minder melk per dier geven dan westerse koeien. Stel je nu eens voor dat al deze Indiase koeien één liter meer melk gaan produceren..

Tekst loopt door onder afbeelding.

Er zijn veel positieve ontwikkelingen. Steeds meer consumenten kiezen hun producten bewust. Hierbij is prijs gelukkig lang niet altijd het belangrijkste. De biologische markt groeit met drie procent per jaar. Het Boerengilde (een collectief van weidevogelvriendelijke boeren) timmert ook behoorlijk aan de weg met Weide Weelde-melk.

Daarnaast willen veel boeren omschakelen naar biologisch, voornamelijk als gevolg van de veel betere prijs voor biologische melk. Maar wat de reden ook is, het is goed nieuws. Stel je Friesland eens voor met meer biologische boerenbedrijven. Of misschien wel alleen maar biologische bedrijven. Al die bloemen, dieren en vogels...

Helaas kan op dit moment niet iedereen die dat wil, biologisch worden. Leden van Friesland Campina met dat voornemen bijvoorbeeld komen op een wachtlijst. De reden: de markt kan niet meer biologische melk opnemen. Het aantal kopers van biologische producten stijgt namelijk niet snel genoeg. Melkveehouderijen produceren voor de markt. Ze kunnen de extra biologische melk dus niet kwijt. Dat is toch ontzettend jammer?

Dus als u weer eens boodschappen doet, grijp dan eens dat pak Weide Weelde-melk of zuivel met een eko-keurmerk. Dan draagt u actief bij aan een mooi landschap. Want we kunnen nu met recht zeggen: de consument is aan zet. En consumenten zijn wij allemaal.