Binnenhof inspireert tot drama: 'Het stinkt hier naar wierook'

Redactie: Nicole Besselink, Wilfried van der Bles, Bart Zuidervaart

Sinds het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw valt er op toneel, in de bioscoop of op tv een gestage stroom aan politiek of politiek getint drama te bewonderen. Het jongste voorbeeld daarvan is een voorstelling over de voormalige communistenleider Marcus Bakker (1923-2009), volgende week nog te zien in de Toneelschuur in Haarlem.

Het bijzondere is dat deze voorstelling is gemaakt door de kleinzoon van Bakker, Michiel. Opa Bakker, gezien door de ogen van kleinzoon. De opa die voor het slapen gaan zelfverzonnen verhaaltjes vertelde aan Michiel. Die bij het voetballen langs de lijn stond. De man die afzag van een literatuurstudie, omdat die 'rotoorlog', ertussen kwam, waardoor hij onvoorwaardelijk koos voor het verzet en het lidmaatschap van de CPN. Maar ook de man die blind was voor de misdaden van de Sovjet-leider Jozef Stalin. Een stalinist die, zo tekende de Volkskrant onlangs op uit de mond van de kleinzoon, iedereen in de waan liet dat hij in 1958 de auteur was van het beruchte rode boekje waarin prominente partijleden met afwijkende ideeën verdacht werden gemaakt op grond van hun oorlogsverleden. In werkelijkheid was niet hij, maar de toenmalige partijleider Paul de Groot de auteur. Bakker was zo loyaal aan De Groot, dat hij alle bagger over zich heen liet komen, toen er later kritiek kwam op dat boekje.

undefined

Gerespecteerd

Diezelfde Bakker groeide uit tot een zeer gerespecteerd parlementariër die, zo schreven we onlangs, zijn partij altijd keurig in pak vertegenwoordigde. Ook nog toen elders in linkse kring daarin aardig de sleet begon te komen. Hans Wiegel, in de jaren zeventig partijleider van de VVD, schrijft ons als aanvulling: "Toen hij en ik een keer achter het groene gordijn van die prachtige oude vergaderzaal van ons rokertje genoten, beklom PSP-Kamerlid Bram van der Lek - een bijzonder aardige man - gekleed in gebleekt spijkerpak, het spreekgestoelte. Is dat niet wat voor jou, zei ik toen plagerig tegen Bakker. Marcus Bakker antwoordde: 'Onze CPN-leden en kiezers zijn trots op hun Kamerleden en willen dus dat wij er netjes uitzien'. Die verklaring voor het kleedgedrag in die tijd van de communistische politicus, verdient te worden vastgelegd." Bij deze, voor de geschiedschrijving.

Even afgezien van 'De mannetjesmaker' uit 1983, een film over KVP-adviseur en eerste Nederlandse spindoctor Ben Korsten, kwam, zoals gezegd, vanaf begin jaren negentig een gestage stroom dramaproducties over de politiek op gang. Het Oranjehuis vormt een grote inspiratiebron. Maar ook politieke affaires, zoals de strijd in 1994 tussen premier Lubbers en zijn opvolger Elco Brinkman, die na een gigantische verkiezingsnederlaag leidde tot de ondergang van de laatste. En het eeuwige kabinet-Den Uyl: de tweestrijd tussen de PvdA-premier en CDA-rivaal Van Agt, de Lockheed-affaire.

undefined

Schmelzer

Journalist Martin van Amerongen staat aan het begin van deze traditie met 'De Nacht van Schmelzer'. Norbert Schmelzer is de katholieke partijleider die in 1966 met voorbedachten rade het kabinet van zijn partijgenoot Jo Cals ten val zou hebben gebracht. Tot genoegen van Schmelzer ontzenuwde Van Amerongen met zijn 'politieke burlesque' uit 1991 deze dolkstootlegende. In dat kabinet-Cals was Den Uyl minister van economische zaken. Minister van landbouw was de latere premier Barend Biesheuvel (ARP). Aan Van Amerongen vertelde Biesheuvel in 1999 dat Den Uyl zich tijdens het crisisberaad van het kabinet zo zat op te winden dat hij hem een briefje toeschoof. "Kijk uit Joop. Laten we er straks rustig over praten." Den Uyl schreef terug: "Je hebt misschien gelijk, maar het stinkt hier naar wierook."

undefined

Geliefd bij dramaturgen

1.De Oranjes

2.Joop den Uyl

3.Pim Fortuyn

undefined