Bill Clinton heet in de opera Billy Blithe

Zijn acht jaren in het Witte Huis waren een aaneenschakeling van grote successen, bittere nederlagen en veel drama: politiek, maar vooral ook persoonlijk. Het is daarom geen enorme verrassing dat in Amerika een opera op komst is over oud-president Bill Clinton.

Maar wie direct visioenen krijgt van aria’s met Witte Huis-stagiaire en minnares Monica Lewinsky in de blauwe jurk met spermavlekken, van first lady Hillary, die Lady-Macbeth-trekjes heeft en van een Don-Giovanni President Bill, komt bedrogen uit. De opera gaat over Clintons moeilijke jeugd in Arkansas.

’Billy Blythe’ heet de opera, die in september in een theater in Little Rock, hoofdstad van Arkansas, in première moet gaan. Die titel verwijst naar de oorspronkelijke naam van de president: William Jefferson Blythe. Hij was vernoemd naar zijn vader, die drie maanden voor zijn geboorte was verongelukt.

Toen de president vier was hertrouwde zijn moeder met Roger Clinton. Bill zou later de achternaam van zijn stiefvader aannemen. Niet omdat ze zo’n geweldige band hadden: vader Clinton was een alcoholist en sloeg Bills moeder.

De opera van Bonnie Montgomery en dichteres Britt Barber, draait om „een cruciaal moment in het volwassen worden van Billy Blythe, waarin hij Roger Clintons geweld niet meer pikt”, zo meldt Montgomery. „Die dag maakt ook duidelijk hij hoe zich verhoudt tot zijn familie en tot de gemeenschap en met welke persoonlijke worstelingen en ambities hij rondliep, zaken die in zijn verdere leven en presidentschap thema’s zijn gebleven.”

Clinton is niet de eerste Witte Huisbewoner of levende beroemdheid aan wie in Amerika een opera is gewijd. Het land heeft intussen een traditie opgebouwd in wat wel krantenkoppenopera’s heten, waarin recente gebeurtenissen of beroemdheden uit het nieuws centraal staan.

John Adams maakte van het baanbrekende bezoek in 1972 van Richard Nixon aan de Volksrepubliek de opera ’Nixon in China’. In ’Jackie O.’ staan de liefdesverhouding tussen Jackie Kennedy en Aristoteles Onassis en haar rivaliteit met zijn ex – operadiva Maria Callas – centraal.

De voorvechter van homorechten Harvey Milk, atoomgeleerde Robert Oppenheimer (’Doctor Atomic’) en de non Helen Prejean, die tegen de doodstraf strijdt, kregen hun eigen opera. ’The Death of Klinghoffer’ draait om de moord op een invalide Amerikaans-joodse cruisebootpassagier door Palestijnse terroristen.

Over de Amerikaanse tv-show van Jerry Springer is een opera gemaakt, zij het in Engeland en door twee Britten. Van een van hen, de schrijver Richard Thomas, gaat volgend jaar in Londen een opera in première over het Amerikaanse naaktmodel en tv-ster Anne Nicole Smith. De Nederlandse diva Eva-Maria Westbroek vertolkt daarin de hoofdrol.

’Billy Blythe’ komt uit in een rijk jaar voor krantenkoppenopera’s en nieuwe opera’s in het algemeen. Dit voorjaar ging in Seattle al de opera ’Amelia’ in première, waarin de Vietnamoorlog centraal staat. Dallas Forth Worth, Santa Fe en Los Angeles hadden of hebben wereldpremières in hun programma.

Volgens critica Anne Midgette komen al die nieuwe werken op een interessant moment. De operahuizen moeten vanwege de crisis bezuinigen, terwijl nieuwe opera’s juist extra uitgaven vragen. „Zullen de nieuwe werken de opera doen herleven of helpen die dure producties de opera kopje onder gaan?”, vraagt zij in de krant The Washington Post.

Midgette citeert Peter Gelb, de leider van de Metropolitan Opera in New York. Volgens hem hebben de huizen geen keus. Ze moeten wel geregeld nieuw werk brengen. „De enige manier waarop de opera kan overleven is door het repertoire uit te breiden”.

Marc Scorca van de vriendenorganisatie ’Opera America’ denkt niet dat nieuwe opera’s een nieuw publiek trekken. Toch kunnen ook volgens hem huizen er niet om heen. „De meeste gezelschappen zijn nu 25 of 30 jaar oud. Ze hebben het standaardrepertoire wel gedaan. Ze hebben nieuw werken nodig om voor opwinding in de gemeenschap te zorgen, om de aandacht te trekken.”

Dat heeft componiste Montgomery zeker gedaan met ’Billy Blythe’. Ze heeft de moed niet opgegeven om ook nieuw publiek te trekken. De klassiek getrainde Montgomery wil opera ’hip’ maken.