Bewijst de 'twitterrevolutie' dat democratie en islam wél samengaan?
Sinds tien jaar debatteert de wereld over de aard van de islam. Is het een godsdienst als alle andere, zij het zeer conservatief? Of is het een religie die geen tegenspraak duldt, en die zich nooit zal laten verenigen met de principes van de westerse, democratische rechtsstaat? Ook in deze krant zijn in die discussie de golven hoog gegaan. Steeds werd er verwezen naar de Koran zelf, en naar islamitische landen. En opeens krijgt dat alles een nieuwe wending.
De beelden van juichende mensen in Tunesië en Egypte, die zich van hun overheersers bevrijdden, hebben niemand onberoerd gelaten. De grootste verrassing van de 'twitterrevolutie' is niet dat de Arabische bevolking in opstand komt tegen de leiders, maar dat ze zulke 'westerse' eisen formuleren: vrije verkiezingen, vrijheid van meningsuiting, echte democratie. Over de islam reppen de demonstranten niet.
Voor het debat over de islam in Nederland zal en moet dit gevolgen hebben. Jarenlang waarschuwden islamcritici voor de islam, die sluipenderwijs de westerse waarden zou uithollen, omdat islam en democratie niet samen zouden gaan. Verbazend was het te lezen hoe somber Ayaan Hirsi Ali reageerde. In een opiniestuk in de Volkskrant (7 februari) noemde ze de 'seculiere demonstranten' moedig, maar ze herhaalde vooral haar waarschuwing over de ware aard van de islam. De radicale islam zal desnoods liegen en bedriegen (taqiyyah) om aan de macht te komen, om daarna iedereen met geweld te bekeren. Geert Wilders gaat nog verder. Hij zei gisteren dat al die moedige demonstranten nu hun geloof moeten afzweren.
In tien jaar is er meer wantrouwen tegen de islam gegroeid dan een paar weken journaalbeelden kunnen wegnemen. De discussie of de islam verenigbaar is met de rechtsstaat, woedt voorlopig nog volop. In Nederland ging de discussie deze week nog weer over de sharia, waar de Grondwet al dan niet dammen tegen op zou moeten werpen. Niet dat de sharia aanstaande is, maar dan is het vast maar geregeld.
Voorlopig lijkt me dat de Arabische revolutie een teken is van hoop. Zoals de Amerikaanse schrijver Robert Kaplan zei in een interview in deze krant: de Arabische islam is besmet geraakt met het idee van democratie. De westerse ideeën zijn zo universeel, dat ook moslims ze zullen en willen omarmen. Uiteindelijk zal de vermeende tegenstelling democratie-islam verdwijnen.
Het risico is wel dat de optimisten triomfantelijk worden: zie je wel, de islamcritici hebben ongelijk. De omwenteling in de Arabische landen is nog pril. En het wegsturen van Moebarak betekent ook niet dat in Nederland of elders in één keer alle discussies zijn opgelost over de positie van de islam. Het blijft een religie waarbinnen de leiders vaak nog weinig ophebben met het individu.
Vandaar mijn vraag: betekent de twitterrevolutie de ommekeer in het debat, als bewijs dat democratie en islam wél samengaan?
Stuur uw reactie van circa 150 woorden uiterlijk dinsdag 12 uur naar lezers@trouw.nl of naar Trouw, Lezers, Postbus 859, 1000 AW Amsterdam. Alle reacties moeten voorzien zijn van naam en adres. De antwoorden verschijnen woensdag.
