Beul van apartheidsbewind komt vervroegd vrij
De beruchte leider van een doodseskader tijdens de apartheid in Zuid-Afrika komt vervroegd vrij. Eugene de Kock, die een gevangenisstraf van twee keer levenslang plus 212 jaar uitzit, krijgt na 20 jaar cel voorwaardelijk zijn vrijheid terug 'in het belang van natievorming en verzoening', zei minister van justitie Michael Masutha.
De nu 66-jarige De Kock was een politiekolonel die een moordploeg aanvoerde die tientallen tegenstanders van het blanke bewind opspoorde, martelde en ombracht. Hij en zijn team vermoordden onder meer tientallen leden van Nelson Mandela's ANC.
De Kock groeide uit tot het gezicht van de wreedheden van blank tegen zwart, en hij ontleende er zijn bijnaam 'Prime Evil' aan. Toen de apartheid in 1994 werd afgeschaft, werd De Kock gearresteerd en in 1996 veroordeeld tot levenslang plus 212 jaar gevangenisstraf.
Vanachter de tralies zocht hij contact met nabestaanden van zijn slachtoffers en vroeg hen om vergeving. Ook hielp De Kock het nieuwe regime om tijdens de apartheidsperiode vermist geraakte anti-apartheidsactivisten terug te vinden - dood of levend.
In zijn biecht voor de Waarheids- en Verzoeningscommissie verhaalde De Kock hoe C10, de politie-eenheid die hij leidde, tegenstanders van de apartheid op het beruchte Vlakplaas folterde en vermoordde. Die boerderij, even buiten Pretoria, heeft nog altijd een onheilspellende klank.
Parlementslid Eddie Makue, die voor de Zuid-Afrikaanse Raad van Kerken werkte toen De Kock en consorten het hoofdkwartier van die organisatie opbliezen, koestert gemengde gevoelens over diens vrijlating na al het leed dat hij zijn arrestanten toebracht.
"Maar daaraan zijn wij Zuid-Afrikanen wel gewend geraakt", zei hij. "We hebben gezien wat een verwoesting hij hen heeft toegebracht en we vinden het moeilijk te begrijpen dat hij ermee wegkomt."
Makue kan zich desalniettemin vinden in de redenering van minister Masutha en gelooft dat De Kock oprecht een ander mens is geworden. Op verzoek van De Kock zweeg de minister over de tijd en plaats van diens vrijlating.
Clive Derby-Lewis, de conservatieve politicus die de moord op de communistische voorman en antiapartheidsactivist Chris Hani beraamde, blijft voorlopig vast. De kankerpatiënt had de minister gevraagd of hij zijn laatste dagen thuis mocht slijten, maar Masutha hield voet bij stuk. Derby-Lewis heeft volgens hem geen berouw over zijn daden getoond.
