Betere sfeer door slimme klasindeling

Haal 'ruziënde' leerlingen niet uit elkaar, maar geef ze in de klas juist een plek dichter bij elkaar. Wat blijkt? Leerlingen gaan elkaar een stuk aardiger vinden, zo ontdekte psycholoog Yvonne van den Berg (Radboud Universiteit Nijmegen) in haar onderzoek.

Wat is er op tegen om kinderen zelf te laten bepalen naast wie ze willen zitten?

"Dat kan natuurlijk. Maar wij hebben de mogelijke consequenties onderzocht. We gaven basisschoolleerlingen een vel papier met de lege indeling van hun klas. Vervolgens mochten zij zelf bepalen waar iedereen moest zitten. Kinderen plaatsen leerlingen die door de meerderheid van de klas gezien werden als heel aardig of populair dichter bij zichzelf. Hiermee loop je dus het risico dat impopulaire kinderen niet worden gekozen."

Volgens uw onderzoek mis je zo dus ook de kans dat kinderen elkaar beter leren kennen en waarderen?

"Het halveren van de fysieke afstand tussen kinderen die elkaar niet mogen, kan negatieve relaties in de klas verbeteren en tot op zekere hoogte het algehele klimaat in de klas."

Met welk idee zetten leraren kinderen nu ver uit elkaar of juist naast elkaar?

"In ons onderzoek kwamen we vooral twee vormen van klasindeling tegen. De helft van de leerkrachten van groep zes, zeven en acht plaatst leerlingen in groepjes van vier tot zes kinderen. Zo'n 40 procent kiest voor indelingen in rijen van twee of drie leerlingen. De reden om leerlingen in groepjes in te delen is het stimuleren van samenwerking. Voor rijen wordt gekozen om een rustige omgeving te creëren waarin leerlingen zich beter kunnen focussen op hun werk."

U deed onderzoek op de basisschool, kan een andere klasindeling ook leiden tot ruziënde pubers die vriendschap sluiten?

"Interessante vraag. Ik kan hier geen antwoord op geven op basis van mijn onderzoek. In het voortgezet onderwijs zie je soms vaste zitplaatsen per vak, weer andere scholen gebruiken vrije keuze voor elk vak. Daarbij verwacht ik dus minder samenhang tussen fysieke nabijheid en gevoelens van verbondenheid."

Wordt er meer gevraagd van de leraar als hij 'explosieve' koppeltjes naast elkaar zet?

"Dat zou goed kunnen. Ik denk vooral in het begin, wanneer leerlingen elkaar moeten leren kennen. Maar in mijn onderzoek heb ik leerlingen bij elkaar gezet die elkaar niet zo aardig vonden. Dat is wat anders dan een pester en zijn slachtoffer naast elkaar, of een agressief kind naast een rustige leerling plaatsen."

undefined